هما اسدی؛ بتول علی نژاد
چکیده
مشخصه های ریتم گفتار بر اساس دیرش مناطق همخوانی، واک های و نیز هجا می توانند گویشوران یک زبان خاص را از هم تمیز دهند. با وجود این، ریتم یک سیگنال آوایی تنها بر مبنای روابط دیرشی میان مناطق آوایی ...
بیشتر
مشخصه های ریتم گفتار بر اساس دیرش مناطق همخوانی، واک های و نیز هجا می توانند گویشوران یک زبان خاص را از هم تمیز دهند. با وجود این، ریتم یک سیگنال آوایی تنها بر مبنای روابط دیرشی میان مناطق آوایی آن استوار نیست بلکه به تفاوت های مربوط به الگوی شدت در آنها نیز بستگی دارد. پارامتر آکوستیکی شدت تا حد زیادی تحت تأثیر الگوهای حرکتی اندام های گفتار مانند حرکت لبها و باز و بسته کردن دهان است. بنابراین انتظار میرود تفاوت های فردی در حرکت های اندام های گویایی و نیز تفاوتهای آناتومیکِ مربوط به ساختار دستگاه آوایی افراد منجر به تغییر توزیع انرژی در سطح سیگنال و در نتیجه تغییر مقادیر شدت در سیگنال های آوایی افراد شود. در پژوهش حاضر قصد داریم با استفاده از ابزارهای آواشناسی آزمایشگاهی و با رویکرد تشخیص هویت گوینده پارامترهای اکوستیکی ریتم گفتار را بر مبنای مشخصه های شدت-بنیاد در زبان فارسی بررسی کنیم. هدف این پژوهش بررسی توانایی پارامترهای شدت-بنیاد در سطح هجا جهت تشخیص هویت گویندگان فارسیزبان است. دو دسته از پارامترهای شدت-بنیاد یکی بر مبنای میانگین شدت هجا (stdevM, varcoM, rPVIm, rPVIm) و دیگری بر مبنای شدت قلۀ هجا (stdevP, varcoP, rPVIp, nPVIp) برای بررسی و تحلیل داده ها انتخاب شد. صدای دوازده گویشور مرد فارسیزبان در محیط آزمایشگاهی و در دو نوبت مجزا به فاصلۀ یک تا دو هفته ضبط شد. نمونههای آوایی با استفاده از برنامۀ Praat ویرایش 34، 2، 5 مورد تجزیهوتحلیل آکوستیکی قرار گرفت و تحلیل آماری دادهها و مقادیر بهدستآمده از بررسی آکوستیکی نمونههای آوایی با استفاده از نرمافزار SPSS ویرایش 0/21 و نرمافزار R ویرایش 3. 3. 3 صورت گرفت. نتایج نشان داد پارامترهای آکوستیکی ریتم گفتار بر مبنای نوسانات شدت نقش بسزایی در تشخیص هویت گویندگان فارسیزبان دارند. افزون بر آن، مشخصههای زبان-ویژه تأثیری در توانایی این پارامترها در تشخیص هویت گوینده ندارند. همچنین نتایج حاکی از آن بود که پارامترهای مبتنی بر شدت قلۀ هجا ویژگیهای فرد ویژۀ بیشتری را انعکاس میدهند.