ابراهیم مرادی؛ عباسعلی آهنگر؛ غلامحسین کریمی دوستان
چکیده
در نظریۀ نحو ذرهبنیاد، گرههای پایانی، حاوی مؤلفههای نحوی- معنایی و کوچکتر از تکواژ هستند. بیشتر تکواژها در چندین گره پایانی پخش میشوند؛ بنابراین، تکواژها در درختچهها بازتاب مییابند ...
بیشتر
در نظریۀ نحو ذرهبنیاد، گرههای پایانی، حاوی مؤلفههای نحوی- معنایی و کوچکتر از تکواژ هستند. بیشتر تکواژها در چندین گره پایانی پخش میشوند؛ بنابراین، تکواژها در درختچهها بازتاب مییابند و نه در یک گره پایانی. هر گره پایانی حاوی یک مؤلفۀ خاص است. این مؤلفهها در یک سلسلهمراتب جهانی به نام توالی نقشها چیده میشوند و از اصلِ یک ویژگیِ واژنحوی-یک مؤلّفه-یک هسته پیروی میکنند. در این نظریه مانند رویکرد کارتوگرافیک، جهانیبودن ساختهای نحوی و چینش ثابت شاخص ـ هسته ـ مـتمم پذیرفته میشود. همچنین، واژگان حاوی درختچههایی است که اطلاعات مفهومی و واجی را در خود دارد. در این راستا، در این نظریه،کوچکترین صورت یک مدخل واژگانی چنین است: ـ اطلاعات واجی، درخت نحوی، اطلاعات مفهومی ـ. به علاوه، بازنمون عملیاتی است که درختهای ساختهشده از رهـگذر نحـو را با درختچههای ذخیرهشده در درون مدخلهای واژگانی پیوند میدهد. این نوشتار سـاختار نحوی ـ معنایی چـند حرفاضافۀ سادۀ زبان کردی (سورانی) را به شیوۀ تحلیلی بر پایۀ نحو ذرهبنیاد میکاود. از آنجا که پیچیدگی ساختواژی نشاندهندۀ پیچیدگی نحوی است و در شـماری از زبانها رابـطۀ بین تکـواژها و هستههای نحوی/مؤلفههای معنایی نمایندۀ آنها یک رابطۀ یک به یک است، در ساخت نحوی زیرین همۀ زبانها باید این رابطه وجود داشته باشد. بررسی دادههای پژوهش حاضر طبق اصل بازتاب بیکر و اصل یکنواختی چامسکی نشان میدهد که اگرچه حروف اضافۀ سادۀ زبان کردی همگی یکتکواژی هستند، همگی، بهجز حروف اضافۀ l{ (در، مکاننما) که یک مؤلفه دارد(مکان)، بیش از یک مؤلفۀ معنایی دارند، یعنی، بین مؤلفههای معنایی/هستههای نحوی و ساختواژۀ آنها رابطۀ یک به یک وجود ندارد. حرفاضافۀ bO: (به، مقصدنما) دو مؤلفۀ مکان و مقصد، حرفاضافۀ l{ (از، مبدأنما) سه مؤلفۀ مکان، مبدأ و مقصد، حرفاضافۀ b{r{w(به سوی) مؤلفههای مکان، مقصد و اندازه و حرفاضافۀ ta (تا) سه مؤلفۀ مکان، مقصد و بست دارد. حرفاضافه w{/b{ (به، با) در حالت ابزاری دارای مؤلفههای ابزار، بهای، اضافه، مفعولی و فاعلی و در حالت بهای دربردارندۀ مؤلفههای بهای، اضافه، مفعولی و فاعلی است. بعلاوه، پژوهش کنونی شیوۀ چینش مؤلفههای این حروفاضافه و دلایل همانندی l{ و w{ را نیز به دست میدهد.