ابراهیم رضاپور؛ ابوالفضل موچانی
چکیده
در این پژوهش، افزودههای وجهی بهکاررفته در نوشتار فارسیآموزان سطح پیشرفته زن و مرد در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند، استخراج و بررسی گردیدند. به عبارتی، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که ...
بیشتر
در این پژوهش، افزودههای وجهی بهکاررفته در نوشتار فارسیآموزان سطح پیشرفته زن و مرد در چارچوب دستور نقشگرای نظاممند، استخراج و بررسی گردیدند. به عبارتی، این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش است که آیا تفاوتی میان فارسیآموزان زن و مرد در کاربرد افزودههای وجهی وجود دارد یا خیر. دستور نقشگرای نظاممند، روشی نظاممند برای تحلیل متن در اختیار میگذارد. افزودههای وجهی که بیانگر میزان قطعیت و دیدگاه گوینده یا نویسنده هستند؛ در مبحث فرا نقش بینفردی در دستور نقشگرای نظاممند، بررسی میشوند. پژوهشهای زیادی برای یافتن رابطهی زبان و جنسیت انجام شده است؛ ولی تاکنون هیچ پژوهشی در چارچوب دستور نقشگرا، تأثیر جنسیت در کاربرد افزودههای وجهی در نوشتار فارسیآموزان خارجی را بررسی نکرده است. نمونه آماری و پیکره مورداستفاده در این پژوهش نوشتار 248 نفر از فارسیآموزان خارجی سطح پیشرفته زن و مردِ مرکز آموزش زبان فارسی دانشگاه فردوسی مشهد است. روش نمونهگیری این پژوهش از نوع نمونهگیری تصادفی ساده است. روش کار بدینصورت انجام شد که نوشتار 248 نفر از فارسیآموزان بر اساس جنسیت تفکیک شد (124 نفر زن و 124 نفر مرد). سپس تمام افزودههای وجهی بهکاررفته در نوشتار فارسیآموزان مرد و زن بر اساس تقسیمبندی هلیدی تعیین شدند. سپس تعداد و درصد توزیع انواع افزودههای وجهی محاسبه و نتایج با هم مقایسه شد. برای بررسی معنادار بودن تفاوتها میان زنان و مردان، از آزمون آماری خی دو استفاده شد. سرانجام، این نتایج حاصل شد که افزوده وجهی وجهنما، پربسامدترین افزودهی وجهی در نوشتار فارسیآموزان سطح پیشرفته است؛ مردان از افزودههای وجهی وجهنما که قطعیت و یقین را نشان میدهند (واژههایی از قبیل مطمئناً، حتماً و ...) بیش از زنان استفاده کردهاند و زنان از افزودههای وجهی وجهنما که عدم قطعیت و تردید را نشان میدهند (واژههایی از قبیل احتمالاً، شاید و ...) بیش از مردان استفاده کردهاند؛ این نتیجه دیدگاه لیکاف (1975: 52-54) درباره تفاوتهای زبانی مردان و زنان را تأیید میکند. همچنین، زنان بیش از مردان از افزودههای اظهاری استفاده کردهاند. افزودههای مطلوبیت (واژههایی از قبیل خوشبختانه، متأسفانه و ...)،بیشترین افزودههای اظهاری بهکاررفته در نوشتار فارسیآموزان زن است. این نتیجه، دیدگاه جیمز و دراکیچ (1993) را درباره رفتار زبانی زنان، تأیید میکند.