صفا صادقی اشرافی؛ علی درزی
چکیده
سور شناور از موضوعات بحثبرانگیزی است که زبانشناسان بسیاری آن را مورد مطالعه قرار دادهاند. موضوع مقاله حاضر سور شناور «همه» و بررسی جایگاه ادغام آن در اشتقاق جملات فارسی است. در این مقاله ...
بیشتر
سور شناور از موضوعات بحثبرانگیزی است که زبانشناسان بسیاری آن را مورد مطالعه قرار دادهاند. موضوع مقاله حاضر سور شناور «همه» و بررسی جایگاه ادغام آن در اشتقاق جملات فارسی است. در این مقاله از میان رویکردهای مهم در تحلیل توزیع سورهای شناور، رویکرد رهاسازی را برگزیده و نظر باشکوویچ (2004) را که یکی از حامیان این رویکرد است در مورد سور شناور و جایگاه نقش معنایی (جایگاه تتا). بررسی نمودیم. وی با عقیده بر اینکه سور شناور افزودهای به گروه حرف تعریف است و با تبعیت از ممنوعیت اضافه شدن افزوده به گروه حرف تعریف در جایگاه تتا، افزوده شدن سور شناور به گروه حرف تعریف در جایگاه تتا را ممنوع میداند. در این مقاله با استفاده از دادههای زبان فارسی ممنوعیت افزوده شدن سور شناور به گروه حرف تعریف را مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه رسیدیم که در فارسی نیز سور عمومی شناور در جایگاهی بالاتر از جایگاه تتا به گروه حرف تعریف افزوده میشود. در تأیید ادعای خود از دو شاهد استفاده کردیم: یکی از این شواهد الگوی نوایی جملات فارسی یا به عبارت دقیقتر تکیۀ اصلی جمله در حالت بینشان و خارج از بافت است، و دیگری تداخل گسترۀ «همه» و نفی نسبت به یکدیگر هنگامیکه عنصر نفی فاقد تکیه کانونی است. در بحث مربوط به اثر تداخل گستره، ابتدا با ارائۀ شواهدی ازجمله وسعت گسترۀ قیدهای حالت و گوینده محور از یک طرف نسبت به یکدیگر و از طرف دیگر نسبت به گسترۀ نفی سطح جمله، و نیز امکان حضور نفی جمله در گروههای مصدری، جایگاه فرافکن نفی را بر فراز گروه فعلی کوچک تعیین کردیم. سپس در جملات منفی بدون ابهام حاوی سور شناور، با توجه به جایگاه فرافکن نفی، و نیز بزرگتر بودن گستره سور شناور «همه» نسبت به نفی در این جملات، و در نتیجه سازه فرمانی عنصر نفی توسط سور شناور«همه»، نشان دادیم سور شناور «همه» همواره بالاتر از گروه فعلی کوچک که شامل جایگاه تتا است، قرار میگیرد و به این ترتیب از فرضیۀ ناظر بر ممنوعیت افزوده شدن سور در جایگاه تتا حمایت نمودیم.