2024-03-29T17:05:45Z
https://jolr.ut.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=7685
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
ردهشناسی برهمنهشت و جهت فعل در کردی گورانی
پارسا
بامشادی
مهینناز میردهقان
میردهقان
تعریف مقولۀ جهت و توصیف ردهشناختی آن از دو راه امکانپذیر است: یکی در سطح موضوعهای معنایی فعل (نقشهای معنایی) و دیگری در سطح روابط دستوری (نقشهای نحوی). مهمترین مفهوم نظری که به کمک این دو سطحِ بازنمایی تعیین میشود و امکان بازشناسی انواع جهتهای دستوری را به ما میدهد، مفهوم برهمنهشت است. برهمنهشت عبارت است از الگوی نگاشت موضوعهای معنایی بر روی نقشهای نحوی فعل. در پژوهش پیشرو به بررسی انواع برهمنهشت و جهت در گویش کردی گورانی از دیدگاه ردهشناختی و بر پایۀ دستهبندی کولیکف (2011) میپردازیم. یافتههای پژوهش گویای آن است که کردی گورانی دارای برهمنهشتهای مجهول (از نوع مجهول بیکنشگر)، وارونه، جایگشت 3/2، واداری (دارای دو نوع واداری گذرا و واداری ناگذر)، پادمجهول، بازتابی، دوسویه و پادواداری است. از میان این انواع برهمنهشتها، برهمنهشتهای مجهول، واداری و وارونه بر روی فعل تجلی آشکار دارند و از این رو میتوان آنها را «جهت» نامید.
diathesis
voice
passive
causative
reciprocal
reflexive
Kurdish language
2015
09
23
1
20
https://jolr.ut.ac.ir/article_57496_0120972ae7c82b0def358bd07c9f3983.pdf
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
پیشآوری فعل نسبت به موضوعهای آن در جملات خارج از بافت فارسی
علی درزی
درزی
حکمت بروجردی
بروجردی
این پژوهش در چارچوب نظریه فاز و دامنه بیان چندگانه برنامه کمینهگرا و مبتنی بر اصل «حفظ ترتیب» سازههای جمله فاکس و پزتسکی (2005) و نیز با استناد به قاعده تکیه ساختاری (کهنموییپور 2004) اشکال متنوع توالی فعل و موضوعهای آن را که تابع محدودیتهایی نظاممند است در جملات خارج از بافت دارای افعال گذرا و ناگذر تبیین میکند. این محدودیتها متأثر از ساخت نحوی و ساخت واجی متناظر با آن است. شواهد زبان فارسی تصریح میکند که سازه دارای برجستگی آهنگی جمله همواره پیش از فعل تظاهر میکند. در جملات دارای افعال گذرا و ناکنایی فاعل نقشی در محدودیت توالی فعل و موضوعهای آن ندارد و جایگاه نحوی مفعول مشخص و نامشخص که تکیه ساختاری متناظر با هریک در سطح جمله متفاوت است عامل ایجاد تفاوت در توالی فعل با مفعول مشخص یا نامشخص در گروههای فعلی گذراست. در جملات خارج از بافت دارای افعال نامفعولی و مجهول توالی فعل و فاعل مشروط به مشخص یا نامشخص بودن فاعل است که برجستگی آهنگی متناظر با هر کدام امکان متفاوتی در این جهت فرا پیش مینهد و پیشآوری فعل را موقوف به جایگاه نحوی فاعل میکند.
word order
out of the context
spell-out domain
structural stress
2015
09
23
21
40
https://jolr.ut.ac.ir/article_57497_04903e21233b676958979da16efc0a6d.pdf
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
جایگاه گروه صفتی زبان فارسی در دستور نقش و ارجاع
شهرام
پیمان
والی
رضایی
محمد
عموزاده
مقالة حاضر به هدف بررسی شیوة تحلیل گروه صفتی زبان فارسی در دستور نقش و ارجاع و ارزیابی محاسن و معایب آن تدوین گردیده است. در این نظریه، گروه مستقلی تحت عنوان گروه صفتی وجود ندارد، بنابراین صفات در نقش اسنادی به صورت محمول در هسته بند و در نقش وصفی به صورت وابستة توصیفی در قسمت حاشیه هستهاسم تحلیل میشوند که میتوانند به نوبة خود وابستههایی به صورت عناصر موضوع یا غیر موضوع نیز به همراه داشته باشند. در این راستا، گروههای صفتی وصفی به صورت گروههای صفتی اسنادی در قالبی مشابه با بند موصولی بازنمایی میشوند. حذف گروه صفتی از تحلیل نحوی به جهت اصل اقتصاد در توصیف و توجیه پذیری بهتر فرایند فراگیری زبان و پردازش زبانی آسانتر به لحاظ روش شناختی و روانشناسی زبانی واجد مزیتهای نظری مهمی است. اعمال شیوه تحلیل دستور نقش و ارجاع به گروههای صفتی در زبان فارسی نشان میدهد که این نظریه به خوبی قابلیت تبیین این گروهها را در زبان فارسی داراست. این قابلیت در تحلیل گروههای صفتی گسسته با نقش اسنادی بسیار مشهود است که مزیت دیگری برای این دستور محسوب میگردد. البته مواردی همچون شیوه بازنمایی گروههای صفتی گسسته با نقش وصفی نیز وجود دارد که دارای ابهاماتی است و بررسی بیشتر و دقیقتری را میطلبد.
Role and Reference Grammar
adjective phrase
predicative adjective
attributive adjective
relative clause
2015
09
23
41
60
https://jolr.ut.ac.ir/article_57499_abf29a8595c2850287638beba1a31524.pdf
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
کیفیت واکه در زبان فارسی: مقولهای پایدار یا تغییرپذیر؟: یک مطالعه موردی بر روی گویشوران مرد
وحید
صادقی
نیلوفر
منصوری هرهدشت
در این تحقیق، پیشبینیهای دو دیدگاه پراکندگی شنیداری درک گفتار و مرکزیشدگی در ارتباط با تغییر کیفیت واکه در زبان فارسی به محک آزمون گذاشته می شوند. دیدگاه مرکزیشدگی قائل به همبستگی بین دیرش و کیفیت واکه است. بر اساس این دیدگاه، هر قدر دیرش یک واکه کوتاهتر شود، کیفیت آن کاهش یافته و واکه از نواحی کناری به نواحی مرکزی فضای واکهای نزدیکتر میشود. در مقابل، دیدگاه پراکندگی شنیداری مدعی است که بین دیرش و کیفیت واکه همبستگی معنادار وجود ندارد و حتی در صورت کاهش دیرش واکهها در بافتهای زنجیرهای و نوایی مختلف، شدت تغییرات کیفی واکهها کم و جهتگیری تغییرات به گونهای نیست که موجب همپوشی قابلملاحظه واکهها با یکدیگر شود. تغییرات کیفیت واکههای فارسی در موضع فاقد تکیه، به عنوان یک جایگاه نوایی ضعیف، با بررسی الگوی تغییرات دیرش و فرکانس سازههای F1 و F2 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که بر خلاف پیشبینیهای دیدگاه مرکزیشدگی بین کاهش دیرش و کاهش کیفیت واکه در زبان فارسی همبستگی قوی وجود ندارد. با وجودی که دیرش واکهها در موضع فاقد تکیه به طور معنادری کاهش مییابد ولی کیفیت واکهها اغلب ثابت است و واکهها، بر خلاف پیشبینیهای این دیدگاه، به سمت نواحی مرکزی فضای واکهای متمایل نمیشوند. در مقابل، نتایج به دست آمده با دیدگاه پراکندگی شنیداری مطابقت دارد. همانگونه که این دیدگاه پیشبینی میکند تغییرات کیفیت واکهها در زبان فارسی محدود به جایگاه اولیه واکهها در فضای واکهای است. بر این اساس، زبان فارسی به لحاظ رده شناسی الگوی واجی تکیه واژگانی جزء زبانهایی است که در آنها فرایند کاهش واکهای وجود ندارد.
vowel quality
vowel space
Stress
centralization
dispersion theory
2015
09
23
61
80
https://jolr.ut.ac.ir/article_57500_82bd24c2edb880f0b5c78f4ce38875c6.pdf
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
معنیشناسی عبارات اشاری: معرفی انگارهای شناختی-گفتمانی
بهلول
علائی
عبارات اشاری جزو دستهای از عبارات زبان هستند که به نظر میرسد برای درک مصداقشان باید به بافت برون زبانی مراجعه کرد. این عبارات، علاوه بر کاربرد ارجاعی، از کاربرد مرجعداری و حتی کاربرد آزاد نیز برخوردارند. در این مقاله بر آنیم که به یک پرسش اساسی دربارۀ این مقولات پاسخ دهیم: اینکه آیا میتوان الگو یا تبیینی واحد برای توضیح همۀ این عملکردها ارائه داد. بدین منظور، دیدگاهها و تحلیلهای عمده دربارۀ معنی عبارات اشاری را بیان کرده، مزایا و معایب هر یک را مورد بحث قرار میدهیم. در نهایت، برای پاسخ دادن به پرسش مطرح شده، یک الگوی شناختی-گفتمانی پیشنهاد میکنیم که در آن مرز میان کارکردهای مختلف فوق از بین میرود. بر این اساس، یک عبارت اشاری به مصداقهایی گفتمانی ارجاع میدهد که به گفتمان معرفی میشوند یا در جریان گفتمان شکل میگیرند.
deictic expression
reference
anaphora
cognitive-discoursal model
2015
09
23
81
99
https://jolr.ut.ac.ir/article_57504_bc97319343a0ea04b7c114c0856063a4.pdf
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
حذف گروه فعلی در زبان فارسی: مسئله همانندی و تجویز
یادگار
کریمی
حسن
آزموده
این مقاله به تحلیل جملاتی میپردازد که در زبان فارسی حاوی گزاره مفقود هستند. از بین دادههای ارائه شده، این بررسی تنها به دادههایی نظر دارد که در آنها گزاره محذوف معادل سازه نحوی گروه فعلی (vP) است. در این تحلیل، دو مسئله بافت نحوی (تجویز) و شرایط حذف (همانندی) این سازهها مورد واکاوی قرار میگیرد. بهطور مشخص، با اتخاذ رویکردی کمینهگرا، نشان داده میشود که تجویز ساختاری حذف گروه فعلی در چهارچوب طرح بازبینی مختصه حذف (E) توسط هسته نقشی حاکم بر گروه فعلی هدف، به طور مستقیم و صریح قابل تبیین است. همچنین استدلال میشود که در این فرآیند وجود همانندی نحوی بین جایگاه حذف و مرجع آن شرط ضروری است.
ellipsis
E-feature
Identity
licensing
regular syntax
verb phrase
2015
09
23
101
120
https://jolr.ut.ac.ir/article_57506_8b3d8494a383159aa392b09865fa3568.pdf
Language Research
Lang Res
1026-2288
1026-2288
1394
6
2
بررسی چند نقشی بودن همزمانی نقشنمای گفتمانیِ «حالا» از منظر (بین)ذهنی شدگی
اعظم
نورا
این مطالعه با اتخاذ رویکرد گفتمانی-کاربردشناختی، چند نقشی بودن همزمانی نقشنمای گفتمانی «حالا» را در زبان فارسی عامیانه، از منظر (بین) ذهنی شدگی، بررسی میکند. بررسی پیکرۀ همزمانی مورد بررسی نشان میدهد که مطابق پیشبینی تراگوت و داشر (2002)، دِر (2010)، دگاند و وندنبرگن (2011)، نقشنمای گفتمانی مذکور، در امتداد طیف مربوط به گرایش همگانیِ (بین) ذهنی شدگی، پیشروی کرده اما در مقایسه با نقشنماهای گفتمانی متعارف، از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. به عبارت دیگر، از مجموع مؤلفههای موقعیت گفتمان، عنصر زبانی مذکور، علاوه بر معانی (بین) ذهنی مرتبط با مؤلفههای نگرش گوینده و تعامل گوینده-شنونده، معنای مرتبط با مؤلفۀ اطلاعات کاربردشناختی (کاربرد پیشانگاشتی) را نیز اکتساب نموده است.
Subjectification
Intersubjectification
Discourse marker
Discourse situation
Presuppositional meaning
2015
09
23
121
140
https://jolr.ut.ac.ir/article_57510_31f29273fcc343a1306411c981aec859.pdf