دوره 14 (1402)
دوره 13 (1401)
دوره 12 (1400)
دوره 11 (1399)
دوره 10 (1398)
دوره 9 (1397)
دوره 8 (1396)
دوره 7 (1395)
دوره 6 (1394)
دوره 5 (1393)
دوره 4 (1392)
دوره 3 (1391)
دوره 2 (1390)
دوره 1 (1389)
تعداد مقالات: 204
سیر تحول پیشوند استمرار از فارسی باستان تا فارسی نو
دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 271-285
چکیده
در گذشتة زبان فارسی، پیشوندهای فعلی کارکردهای گوناگونی بر عهده داشتند، از جمله کارکرد قیدی و گاهی هم معنای اصلی فعل را گسترش یا محدود یا به کلی دگرگون میکردند. غالب پیشوندهای فعلی در اصل هم به جای قید ... بیشترپارامترهای دیرش- بنیاد ریتم گفتار، سنجهای برای تشخیص تقلب فارسیزبانان در گفتار؟
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 1-23
چکیده
پژوهش حاضر با استفاده از رویکردی شنیداری- صوتشناختی به بررسی امکان استفاده از پارامترهای صوتشناختی و دیرش-بنیاد ریتم گفتار در تشخیص تقلب فارسیزبانان در تولید گونة ترکی آذری میپردازد. از اینرو، ... بیشترکاربرد واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی: بررسی کمی و کیفی کتابهای درسی در شاخه نظری (1400)
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-29
چکیده
مسئلۀ کاربرد برابرهای مصوب در متون و مسائل مربوط به آن به همان اندازۀ تولید آنها در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دیگر نهادهای رسمی یا غیررسمی اهمیت دارد؛ چراکه واژگان تا زمانی که در متن و بافت جایگیر ... بیشتراختلال گفتمانی در افراد آسیبدیده مغزی نیمکرۀ راست: شواهدی از پردازش بندهای موصولی
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 1-22
چکیده
در دیدگاههای پیشین، نیمکرۀ چپ، نیمکرۀ غالب و پردازشگر اطلاعات مختلف زبانی قلمداد میشد؛ اما مطالعات اخیر نشان میدهند که نیمکرۀ راست نیز در پردازشهای مرتبط با زبان نقش دارد. آسیب نیمکرۀ راست می ... بیشترتحلیل خطاهای مطابقة فعل و فاعل فارسیآموزان از منظر نظریة صرف توزیعی
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-22
چکیده
جمعآوری و تحلیل دادههای خطاهای زبانی از جمله موضوعاتی است که از دیرباز همواره مورد توجه محققان بوده است. زبانآموزان در طی مراحل فراگیری زبان مرتکب خطاهای مختلفی می شوند که خطاهای مربوط به مطابقت ... بیشترمطالعۀ عملکرد مغز هنگام درک استعارههای متعارف و نا متعارف
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 23-53
چکیده
عصرِ حاضر، عصرِ سیطرۀ علم بر باورهای بشری است. نیاز انسان به شناختِ ماهیتِ خود و جهان اطرافش او را به سوی باور پدیدهها براساسِ مستندات و شواهد عینی سوق داده است. همین امر سبب گردیده که امروزه علومِ ... بیشتربررسی ترکیب های برون مرکز سه جزئی N-P-N در زبان فارسی: تحلیلی در چارچوب صرف ساخت
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 23-47
چکیده
در اکثر زبان ها، فرایند واژه سازیِ ترکیب، از فرایندهای دیگر زایاتر است، به همین دلیل این فرایند جایگاه ویژهای در صرف هر زبان داشته و بیشتر مورد توجه دستورنویسان و زبان شناسان قرار گرفته است. ... بیشتربررسی واژههای مشتق مختوم به پسوند «ـار» در زبان فارسی از منظر صرف ساخت
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 25-48
چکیده
همۀ زبانهای جهان برای تولید واژههای جدید از شیوههای گوناگونی استفاده میکنند. اشتقاق در کنار ترکیب دو فرایند مهم صرفی هستند که نقش اصلی هر دو ساخت صورتواژههای جدید است. در زبان فارسی اشتقاق یکی ... بیشتربرهمکنش واجشناسی و ساختواژه در تلفظ گفتاری صورتهای مضارع فعل «خواستن»
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 31-55
چکیده
صورتهای مضارع فعل «خواستن» شامل «میخواهم»، «میخواهی»، «میخواهد»، «میخواهیم»، «میخواهید» و «میخواهند» از افزوده شدن پیشوند مضارع اخباری (mi-) و شناسههای ... بیشتربررسی میزان استفاده از اصطلاحات خویشاوندی بومی و وام واژه های فارسی معادل آنها در کردی کلهری
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 49-72
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان استفاده از اصطلاحات خویشاوندی بومی و وامواژههای فارسی معادل آنها در کردی کلهری صورت میپذیرد. از لحاظ روش تحقیق، این پژوهش کمی و توصیفی است. میوسکن (1987)، ماتراس (2009) ... بیشترآهنگ تعارفات در زبان فارسی
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 49-75
چکیده
تعارف در فرهنگ ایرانی از جایگاه ویژهای برخوردار است و جلوههای زبانی آن نیز متنوع و شایانتوجهاند. چون تعارفات در بافت تعاملات زبانی گویشوران زبان فارسی به کار میروند، انتظار میرود که آهنگ ... بیشترحذف مفعول در زبان فارسی از دیدگاه دستور نقش و ارجاع
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 55-81
چکیده
هدف پژوهش حاضر تبیین دستوری، معناشناختی و کاربردشناختی ساخت حذف مفعول در چارچوب نظریة دستوری نقش و ارجاع است. حذف مفعول پدیدهای ظرفیتکاه است که در آن فعلی که ماهیتاً متعدی است و برای تکمیل معنا به ... بیشترسیر تحولات پیشوند فعلی /ba-/در گویش دیباجی در مقایسه با فارسی
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 57-87
چکیده
در این پژوهش با تحلیل بیش از 140 فعل از گویش دیباجی به بررسی پیشوند /ba-/ و مقایسه آن با زبان فارسی معیار میپردازیم. گویش دیباجی یکی از گویشهای کناره دریای خزر و جزء زبانهای شمالغربی محسوب میشود. روش ... بیشتربررسی شناختی تأثیر مصنوعات فرهنگی بر درک استعاری مفهوم زمان در زبان فارسی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 73-94
چکیده
در فرهنگهای مختلف، افراد برای ساختن بازنماییهای زبانی زمان از فضا استفاده میکنند. به طورکلی، دو رویکرد مختلف نسبت به عبارتهای زمانی اشارهای مشهود است: یکی استعاره زمانمتحرک و دیگری ... بیشترفراگیری بازگشت مکانیها در کودکان فارسیزبان: یک آزمایش
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 77-101
چکیده
ساختهای بازگشتی، ساختهایی که بازنمایی آنها حاصل اعمال چندبارۀ یک قاعده نحوی است، بهوفور در زبانهای مختلف مشاهده و بررسی شدهاند. پژوهش حاضر به کمک یک آزمایش تجربی، فراگیری ساخت بازگشتی مکانیها ... بیشترتفاوت ساختاری ساخت های حاوی سور شناور و سور غیرشناور در زبان فارسی
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 83-104
چکیده
پدیده شناورسازی سور که در آن سور از گروه حرف تعریف مرتبطش جدا است، تحلیل های مختلفی از جانب زبان شناسان گوناگون داشته است که مهم ترین آنها تحلیل قیدی و رهاسازی است. در مقاله حاضر به هر دو تحلیل ... بیشتربررسی وامگیری فعلی در زبان فارسی از منظر انگارۀ زبان ماتریس
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 89-108
چکیده
در پژوهش حاضر، وامگیری فعلی در زبان فارسی بر مبنای انگارۀ زبان ماتریس مطالعه شده است. میرزاسکاتن (1993-2006) انگارۀ زبان ماتریس را با توجه به برجستگی و غالب بودن یکی از زبانها بر زبان دیگر در گفتار ... بیشتربند موصولی عربی و فارسی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 95-117
چکیده
ردهشناسی2 شاخهای از زبانشناسی است که شباهتهای ساختاری بین زبانها را بدون توجه به تاریخ آنها مورد بررسی قرار میدهد. بررسیهای زبان شناسان ثابت کرده است که زبانهای مختلف دنیا مشترکاتی ... بیشترتبیین مبتداسازی غیرضمیرگذار فارسی بر پایه دستور گفتمانی نقشی
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 103-133
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر، تبیین ترتیب سازهای جملات حاوی عناصر مبتدا شده در فرآیند مبتداسازی غیرضمیرگذار در زبان فارسی بر اساس دستور گفتمانی نقشی است. از آنجا که این دستور قائل به مفاهیمی نظیر حرکت نیست، ... بیشترحذف محمول اولیه و ثانویه در خردهبندهای متممی و اداتی: رویکرد کمینه گرا (تحلیلی فازبنیاد)
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 105-134
چکیده
پدیدۀ حذف هستهها و سازهها از موضوعاتی است که دستور پژوهان به تفصیل دربارۀ آن بحث کردهاند و به هریک از گونههای آن، نام متفاوتی دادهاند. پژوهش حاضر به نوع مشخصی از حذف در درون بند میپردازد که در ... بیشترتعامل معنایی نفی با امکان و ضرورت معرفتی و اقتداری در افعال وجهنمای فارسی
دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 109-138
چکیده
این پژوهش توصیفی- تحلیلی با هدف بررسی تعامل معنایی نفی با خوانشِ امکان و ضرورت معرفتی و اقتداری افعال توانستن، شدن، ممکنبودن، امکانداشتن، بایستن و لازمبودن انجام شد. در میان این افعال چهار فعل ... بیشتررتبه بندی و تعامل محدودیتهای مولین در ساخت های دواسمیِ برگشتناپذیرِ زبان فارسی
دوره 11، شماره 1 ، شهریور 1399، ، صفحه 119-140
چکیده
ساختهای دواسمی در پیشینة مربوط به این اصطلاح، این گونه تعریف میشود: «توالی دو کلمه که دارای طبقة دستوری یکسان هستند و عموماً با یک رابط واژگانی به هم مرتبط میشوند». منظور از «دواسمی» در ... بیشترابعاد کاربردشناختی نقشنمای گفتمانیِ «مگر»
دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 123-146
چکیده
چکیدهنقشنمای گفتمانی مقولهای نقشی-کاربردی است که در شرایط صدق عبارت حامل خود تأثیری نداشته و معنایی رویهای و فرایندی دارد نه توصیفی و گزارهای. این مقوله زبانی در سالهای اخیر توجهی فزاینده را ... بیشترفرایند ساختی منفیسازی اثباتگرایانه و نمودهای کاربردی آن در دو زبان فارسی و کُردی
دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 135-160
چکیده
فرایند ساختیِ زایایی در دو زبان فارسی و کُردی وجود دارد که از طریق آن برخی از ساختهای نحوی میتوانند از بیان ساده، بدون تغییر در اصل معنا، تبدیل به بیان مؤکّد شوند. این فرایند را که اثبات یک موضوع از ... بیشتربررسی فرایند حضور بندهای موصولی تحدیدی در جایگاه پسافعلی در زبان فارسی
دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 135-153