بررسی تحلیل عناصر ساختواژی کلمات مرکب فعلی بر مبنای نظریه صرف مبتنی بر واژه قاموسی
بررسی تحلیل عناصر ساختواژی کلمات مرکب فعلی بر مبنای نظریه صرف مبتنی بر واژه قاموسی

فائزه ارکان

دوره 2، شماره 1 ، شهریور 1390، ، صفحه 1-20

چکیده
  اصولاً هر زبانی برای بیان مفاهیم جدید از امکانات و فرایندهای متعددی استفاده می‌کند تا برای آن مفاهیم، صورت‌های لفظی وضع نماید. این فرایندها شامل مواردی نظیر ترکیب، اشتقاق، تصریف، ابداع و غیره است. ...  بیشتر
«زیتون انگشتری»، «آسمان‌سُر»، «حسّ گوشایی»:
مطالعه‌ای موردی از ابداعات واژگانی
«زیتون انگشتری»، «آسمان‌سُر»، «حسّ گوشایی»: مطالعه‌ای موردی از ابداعات واژگانی

فاطمه ابراهیمی پارسا

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 1-16

چکیده
  کودکان در روند فراگیری زبان مادری، وقتی برای مفهومی واژه‌ای یاد نگرفته‌اند یا واژة فراگرفته شده را به خاطر نمی‌آورند گاهی خودشان برای آن مفهوم واژه میسازند. مطالعة حاضر به بررسی مواردی چند از این واژه‌سازیها ...  بیشتر
نامة بلخی بُرزمهر(bh1)
نامة بلخی بُرزمهر(bh1)

محمود جعفری دهقی؛ شیما جعفری دهقی

دوره 3، شماره 1 ، آبان 1391، ، صفحه 1-17

https://doi.org/10.22059/jolr.2012.30292

چکیده
  زبان بلخی زبان، رایج در سرزمین باستانی بلخ، در شمال افغانستان کنونی بود. این زبان که از شاخة زبان‌های ایرانی میانة شرقی محسوب می‌شود در سده‌های یکم تا نهم میلادی در این ناحیه به‌کار می‌رفت. ...  بیشتر
بررسی چگونگی باز بینی مشخصه های فای و مطابقه فاعل و فعل در.
بررسی چگونگی باز بینی مشخصه های فای و مطابقه فاعل و فعل در.

فریده حق بین؛ صغری فرخنده

دوره 3، شماره 2 ، اسفند 1391، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.22059/jolr.2013.35358

چکیده
  ارزش­گذاری مشخصه­های فای (شخص، شمار) و حالت یا به عبارت دیگر مطابقه در زبان فارسی و بازبینی این مشخصه­ها با تکیه بر رویکرد کمینه­گرا، یکی از موضوعات پیچیده است که به دلیل بی­نظمی­هایی که در ...  بیشتر
عمق خط فارسی
عمق خط فارسی

محمود بی¬جن خان؛ الهام علایی ابوذر

دوره 4، شماره 1 ، اردیبهشت 1392، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jolr.2013.35921

چکیده
  هدف از این مقاله تبیین فاصله بین کلمات نوشتاری و صورت واجی متناظر با آنها در خط و زبان فارسی در چارچوب مفهوم «عمق خط» است. برای این منظور رابطه بین صورت نوشتاری و واجی کلمات با استفاده از قواعد آزاد ...  بیشتر
معرفگی و نمایه‏سازی مفعول در زبان فارسی
معرفگی و نمایه‏سازی مفعول در زبان فارسی

فاطمه بهرامی؛ والی رضایی؛ عادل رفیعی

دوره 4، شماره 2 ، اسفند 1392، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2014.50263

چکیده
  در نمایه‏سازی مفعول همزمان با گروه اسمی آزاد مفعولی، ضمیر واژه‏بستی هم‏مرجع با آن به فعل ملحق می‏شود. این پدیده‏ی دستوری در زبان فارسی اختیاری است و به ‏نظر می‌رسد عوامل کلامی نظیر معرفگی، ...  بیشتر
بررسی نحوی ممیّز عدد در زبان فارسی
بررسی نحوی ممیّز عدد در زبان فارسی

شجاع تفکری رضائی؛ کبری نظری

دوره 5، شماره 1 ، فروردین 1393، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2014.52650

چکیده
  در این مقاله ساختار نحوی ممیّزهای عدد در گروه حرف تعریف زبان فارسی در چارچوب برنامة کمینه‌گرا بررسی می­شود. ممیّز عدد تکواژی است که هنگامی که اسم توسط یک عدد مورد شمارش قرار ­گیرد به­ همراه اسم می­آید. ...  بیشتر
نقشی یا واژگانی: تحلیلی وزنی-پیوستاری بر مقوله حرف اضافه فارسی
نقشی یا واژگانی: تحلیلی وزنی-پیوستاری بر مقوله حرف اضافه فارسی

زهرا ابوالحسنی چیمه

دوره 5، شماره 2 ، اسفند 1393، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2015.54182

چکیده
    با تاکید برنامه کمینه‌گرا بر مقولات نقشی به عنوان گره‌های هم عرض مقولات واژگانی، و گاه پیشی گرفتن اهمیت مقولات نقشی در تحلیل‌های زبانی ساختارهای نحوی، تعیین نوع مقوله به لحاظ نقشی یا واژگانی در ...  بیشتر
مسئلۀ مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا
مسئلۀ مجهول در زبان فارسی: رویکردی کمینه‌گرا

مزدک انوشه

دوره 6، شماره 1 ، خرداد 1394، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2015.56604

چکیده
  وجود ساخت مجهول همواره از موضوعات مباحثه‌برانگیز در نحو زبان فارسی بوده است. در سنت دستورنویسی و نیز اغلب تحلیل‌های زبان‌شناختی، توالی اسم مفعول فعل متعدی و فعل کمکی «شدن» ساخت مجهول فعلی به‌شمار ...  بیشتر
رده‌شناسی برهم‌نهشت و جهت فعل در کردی گورانی
رده‌شناسی برهم‌نهشت و جهت فعل در کردی گورانی

پارسا بامشادی؛ مهین‌ناز میردهقان میردهقان

دوره 6، شماره 2 ، مهر 1394، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2016.57496

چکیده
  تعریف مقولۀ جهت و توصیف رده­شناختی آن از دو راه امکان­پذیر است: یکی در سطح موضوع­های معنایی فعل (نقش­های معنایی) و دیگری در سطح روابط دستوری (نقش­های نحوی). مهم­ترین مفهوم نظری که به کمک این دو ...  بیشتر
حرکت جانبی فاعل در عبارت‌های وصفی: رویکردی کمینه‌گرا
حرکت جانبی فاعل در عبارت‌های وصفی: رویکردی کمینه‌گرا

مزدک انوشه

دوره 7، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2016.59411

چکیده
  با حذف سطح ژرف‌ساخت از برنامۀ کمینه‌گرا و شکل‌گیری ساخت‌های نحوی از رهگذر فرایند ادغام، حضور بیش از یک عنصر نحوی ریشه در اشتقاق، میسر و در مواردی برای پیروی از شرط گسترش، الزامی شده است. یکی از پیامدهای ...  بیشتر
بررسی پیش‌گذاری فعل در جملات پرسشی آری‌-‌ نه در زبان فارسی)رویکردی کمینه‌گرا(
بررسی پیش‌گذاری فعل در جملات پرسشی آری‌-‌ نه در زبان فارسی)رویکردی کمینه‌گرا(

شجاع تفکری؛ حسین مغانی

دوره 7، شماره 2 ، آذر 1395، ، صفحه 1-18

https://doi.org/10.22059/jolr.2016.61522

چکیده
  در این مقاله، فرایند پیش‌گذار‌ی فعل در جملات پرسشی آری ‌ـ‌ نه در زبان فارسی از منظر برنامة کمینه‌گرا (چامسکی، 1995؛ a-b2001) مورد بررسی قرار می‌گیرد. رقیب‌دوست (1993) به پیروی از کریمی (1989)  این ساختارها ...  بیشتر
جایگاه فرافکن نفی و مجوزدهی به هیچ واژه‌ها در فارسی بر پایۀ نظریۀ صرف توزیعی
جایگاه فرافکن نفی و مجوزدهی به هیچ واژه‌ها در فارسی بر پایۀ نظریۀ صرف توزیعی

مزدک انوشه

دوره 8، شماره 1 ، شهریور 1396، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2017.63132

چکیده
  ساختار نحویِ نفی جمله[1] پژوهش‌های بسیاری را در اغلب رویکردهای زبان‌شناختی برانگیخته است. در مطالعاتی که در چند دهۀ اخیر در دستور زایشی صورت گرفته‌اند، به جنبه‌های گوناگونی از این پدیدۀ زبانی توجه ...  بیشتر
بررسی چگونگی رابطه‌ بین شاخص قدرت و پدیده‌‌ی ادب زبانی در روند بازجویی به لحاظ زبان‌شناختی: رویکردی گفتمانی و حقوقی
بررسی چگونگی رابطه‌ بین شاخص قدرت و پدیده‌‌ی ادب زبانی در روند بازجویی به لحاظ زبان‌شناختی: رویکردی گفتمانی و حقوقی

غزل باغبانی؛ فاطمه کرمپور

دوره 8، شماره 2 ، دی 1396، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2018.65512

چکیده
  تأثیر عامل قدرت در گفتمان دادگاه کیفری و روند بازجویی با عوامل زیادی همچون شرایط اختصاصی بافت موقعیتی جلسه بازجویی و تفاوت سطح اجتماعی بین بازجوی پلیس و متهم ظهور پیدا می‌کند. پژوهش حاضر درنظر دارد با ...  بیشتر
درک معنایی اسامی مرکب درون مرکز و برون مرکز فارسی در غیرفارسی زبانان: رویکردی شناختی- معنایی
درک معنایی اسامی مرکب درون مرکز و برون مرکز فارسی در غیرفارسی زبانان: رویکردی شناختی- معنایی

سارا منتظری؛ علی افخمی؛ عطیه کامیابی گل

دوره 9، شماره 1 ، تیر 1397، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2018.66647

چکیده
  درک معنایی اسامی مرکب از جمله موضوعاتی است که در چارچوب نظری زبان­شناسی شناختی مطرح می­شود. اسامی مرکب با توجه به رابطۀ معنایی پایه­های کلمات مرکب به چهار گروه تقسیم  که با توجه به معیار وجود یا ...  بیشتر
محمول‌های ثانویه در زبان فارسی رویکردی کمینه‌گرا
محمول‌های ثانویه در زبان فارسی رویکردی کمینه‌گرا

مزدک انوشه

دوره 9، شماره 2 ، دی 1397، ، صفحه 1-21

https://doi.org/10.22059/jolr.2018.69526

چکیده
  محمول‌های ثانویه[1] از جمله ساخت‌هایی‌اند که در سنت دستورنویسی فارسی مغفول مانده‌اند، اما در چهاردهه مطالعات دستور زایشی کم‌وبیش همۀ گونه‌های آن به‌تفصیل بررسی شده‌اند. محمول‌های ثانویه بر دو گونه‌اند: ...  بیشتر
بررسی و دست‌کاری متغیرهای آکوستیکی جملات سؤالی و تبدیل آنها به جمله خبری بر اساس مدل شیب
بررسی و دست‌کاری متغیرهای آکوستیکی جملات سؤالی و تبدیل آنها به جمله خبری بر اساس مدل شیب

مرضیه بدیعی؛ بتول علی نژاد؛ والی رضایی

دوره 10، شماره 1 ، تیر 1398، ، صفحه 1-19

https://doi.org/10.22059/jolr.2019.71998

چکیده
  تحقیق حاضر به ارتباط متغیرهای آکوستیکی (دامنه زیروبمی، دیرش و شیب) با نوع جمله (خبری و پرسشی) در آخرین رخداد زیروبمی جملات خبری و پرسشی بله/ خیر در چارچوب مدل شیب می­پردازد. از آنجائی که مطالعات انجام‌شده ...  بیشتر
طبقه‌بندی واژه‌های مرکب زبان فارسی از منظر نظریة صرف توزیعی
طبقه‌بندی واژه‌های مرکب زبان فارسی از منظر نظریة صرف توزیعی

محیا احمدی؛ مزدک انوشه

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jolr.2020.292771.666557

چکیده
  تمام زبان‌های دنیا از شیوه‌های مختلفی برای خلق واژه‌های جدید بهره می‌برند. یکی از این فرایندها ترکیب است. ترکیب از جمله مقولاتی است که بسیاری از زبان‌شناسان ایرانی و غیر ایرانی از دیرباز مورد توجه ...  بیشتر
واکاوی تعامل انسان و طبیعت در ضرب‌المثل‌های زبان فارسی از منظر زبان‌شناسی بوم‌گرا
واکاوی تعامل انسان و طبیعت در ضرب‌المثل‌های زبان فارسی از منظر زبان‌شناسی بوم‌گرا

طاهره افشار؛ مریم عبدی بلوکانی

دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22059/jolr.2020.307695.666628

چکیده
  بحران زیست‌محیطی، از مهم‌ترین مسائل قرن 21 محسوب می‌شود. زبان‌شناسی بوم‌گرا، عوامل این بحران را، در زبان جستجو می‌کند. این پژوهش، با هدف بررسی عوامل زبانی مؤثر در تشدید بحران، به واکاوی تعامل انسان ...  بیشتر
زایایی فعل‌های سبک در زبان فارسی
زایایی فعل‌های سبک در زبان فارسی

مهدیه اسحاقی؛ غلامحسین کریمی دوستان

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 1-28

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.315912.666682

چکیده
  فعل‌های سبک دست ه­ای از فعل‌های زبان فارسی هستند که در روند تحولات زبانی بخشی از بار معنایی خود را از دست داده­ اند، از این رو در بیان مفاهیم فعلی با پیش فعل، که عنصری زبانی از مقولۀ اسم، صفت یا عبارت ...  بیشتر
واژه به مثابه گفتمان: بررسی پیوند واژه با دوره‌ها و گفتمان‌های تاریخی
واژه به مثابه گفتمان: بررسی پیوند واژه با دوره‌ها و گفتمان‌های تاریخی

ندا امین؛ رضامراد صحرائی؛ بهزاد رهبر

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.319610.666700

چکیده
  این پژوهش، بر پایة رویکرد تحلیل گفتمانی فوکو برداشت گفتمانی مشارکان را از واژه‌های تاریخی-سیاسی بررسی می‌کند و در پی آن است که صورت‌بندی‌های متفاوت تاریخی-گفتمانی و ماهیت متغیر آنها، چگونه در واژه‌ها ...  بیشتر
تحلیل ساختار روایی عاشقانۀ حماسی«بیژن و منیژه» و تبیین ابعاد کلامی آن (بر اساس الگوی جاشو والتسکی و لباو )
تحلیل ساختار روایی عاشقانۀ حماسی«بیژن و منیژه» و تبیین ابعاد کلامی آن (بر اساس الگوی جاشو والتسکی و لباو )

ناهید جعفری

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.367328.666864

چکیده
  نشانه-معناشناسی ابزاری است که به یارای آن می‌توان، ساز و کارهای شکل‌گیری و تولید معنا را در گفتمان‌ها بررسی نمود. گفتمان منطقی و روایی،گفتمانی غالب، بر داستان‌های حماسی شاهنامه است و اغلب، در داستان‌های ...  بیشتر
رویکردی مشخصه بنیاد به فرایندهای مبتداسازی و تأکید در زبان فارسی
رویکردی مشخصه بنیاد به فرایندهای مبتداسازی و تأکید در زبان فارسی

مزدک انوشه

دوره 1، شماره 1 ، آذر 1389

چکیده
  در زبان فارسی، عناصر نحوی درون گروه زمان و از جمله سازه هایی که در جایگاه موضوع قرار دارند، می توانند به دلا یل کلامی و به منظور یافتن خوانش نشاندار، از فراز یکدیگر گذر کنند و به جایگاهی بالاتر از بند ...  بیشتر
بررسی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک «نگار» در زبان فارسی: رویکردی شناختی
بررسی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک «نگار» در زبان فارسی: رویکردی شناختی

زهرا حسن‌پوران؛ علی علیزاده

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jolr.2024.363973.666852

چکیده
  یکی از فرایندهای واژه‌سازی در زبان فارسی، فرایند ترکیب است که گویش‌وران، از آن به شیوه زایا در ساخت واژگان با معانی نو استفاده می‌کنند. این فرایند، حاوی حداقل دو جزء است که هر دوی این اجزا، در ساخت معنی ...  بیشتر
بررسی کاربرد شناختی عبارتهای احتیاط آمیز
در مقالات علمی- پژوهشی فارسی
بررسی کاربرد شناختی عبارتهای احتیاط آمیز در مقالات علمی- پژوهشی فارسی

دکتر اعظم استاجی؛ فهیمه افشین

دوره 2، شماره 2 ، اسفند 1390، ، صفحه 17-36

چکیده
  در پژوهش حاضر به بررسی و مقایسة کاربرد عبارتهای احتیاط آمیز در مقالات علمی - پژوهشی زبان فارسی در رشته های شیمی و ادبیات پرداخته شده است. استفاده از عبارتهای احتیاط آمیز نقش عمده ای در گفتمان علمی داشته ...  بیشتر