فاطمه بهرامی؛ صدف کلامی
چکیده
مسئله‌ای حائز اهمیت در صرف اضافه / ملکی در زبان کردی گویش سنندجی شرایط حاکم بر واژگونگی رابطهنما در این ساختها است. در گروه اسمی معرفه و دارای وابستۀ صفتی، واژ «=æ» برای بیان رابطۀ اضافه/ملکی ...
بیشتر
مسئله‌ای حائز اهمیت در صرف اضافه / ملکی در زبان کردی گویش سنندجی شرایط حاکم بر واژگونگی رابطهنما در این ساختها است. در گروه اسمی معرفه و دارای وابستۀ صفتی، واژ «=æ» برای بیان رابطۀ اضافه/ملکی به کار میرود و چنانچه اسم فاقد وابستۀ صفت باشد، فارغ از معرفه یا نکره بودن، رابطۀ اضافه/ملکی با تکواژ «=i» بازنمایی میشود؛ بنابراین از چهار حالت ممکن برای ساخت اضافی و دو حالت ممکن برای ساخت ملکی، تنها در یک وضعیت، واژ «=æ» ظاهر میشود. همچنین این دو ساخت، تفاوت معنایی اندکی دارند و تنها ساخت ملکی حامل معنای تعلق است. پژوهش حاضر، با تمرکز بر مسائل فوق، ساختهای اضافه/ملکی را در چارچوب نظریۀ «ساخت‌واژۀ توزیعی» بررسی کرده و با تحلیل مراحل اشتقاق، دلیل شباهت ساختاری و محدودیتهای حاکم بر واژگونگی رابطهنما را در هر دو ساخت اضافه و ملکی، به صورتی واحد تبیین کرده است؛ درواقع در مراحل اشتقاق ساخت اضافی/ملکی، ارزش مشخصههای موجود در هستۀ EZ، نتیجۀ رقابت میان دو واژگونۀ «=æ» و «=i» را تعیین خواهند نمود. به این ترتیب، تنها زمانی که مشخصههای تعبیرناپذیر هستۀ EZ بتوانند بهصورت [EZ, +MOD, +DEF] ارزشگذاری شوند، واژگونۀ «=æ» در گره مربوطه درج میشود و در سه حالت ممکن دیگر، بنا بر اصل فرومشخص‌شدگی، واژ «=i»، در رقابت برگزیده میشود. همچنین تفاوت معنایی میان دو ساخت به مشخصههای صرفی متفاوت موجود در گره متمم رابطهنما وابسته است؛ در ساخت ملکی، هستۀ گروه صفتی بهعنوان متمم EZP دارای مشخصۀ تعبیرناپذیر [POSS] است که الزاماً باید با ادغام متمم ملکی (ضمیر یا اسم)، بهصورت [+POSS] ارزشگذاری شود. وجود همین مشخصه عامل درج واژهای حامل این مشخصه در این گره و طبیعتاً تمایز معنایی ساخت ملکی است؛ بنابراین تمایز معنایی دو ساخت به گره متمم EZP و نه خود گره EZ مربوط است.
