شجاع تفکری؛ حسین مغانی
چکیده
در این مقاله، فرایند پیشگذاری فعل در جملات پرسشی آری ـ نه در زبان فارسی از منظر برنامة کمینه‌گرا (چامسکی، 1995؛ a-b2001) مورد بررسی قرار می‌گیرد. رقیب‌دوست (1993) به پیروی از کریمی (1989) این ساختارها ...
بیشتر
در این مقاله، فرایند پیشگذاری فعل در جملات پرسشی آری ـ نه در زبان فارسی از منظر برنامة کمینه‌گرا (چامسکی، 1995؛ a-b2001) مورد بررسی قرار می‌گیرد. رقیب‌دوست (1993) به پیروی از کریمی (1989) این ساختارها را حاصل خروج فاعل به جایگاهی بعد از فعل می‌داند. برخلاف باور رقیب‌دوست (1993)، ما در این تحقیق با استناد به شواهدی مانند انگیزۀ حرکت عناصر در دستور زبان، ماهیت متفاوت فعل نسبت به عناصر پیشگذاریشده در ساخت‌های دارای عناصر مبتداشدة متعدد و همچنین عدم امکان حضور جزء فعل سبک افعال مرکب در جایگاه قبل از فاعل نشان می‌دهیم که جملات پرسشی آری ـ نه دارای فعل در جایگاه آغازین، نه به‌واسطة خروج فاعل، بلکه از طریق پیشگذاری فعل شکل می‌گیرند. درخصوص جایگاه فرود فعل پس از حرکت نیز با استفاده از شواهدی چند، تلقی هستۀ گروه متمم‌نما به عنوان جایگاه فرود فعل (کریمی 1994) را رد کرده و هستة گروه تأکید را جایگاه واقعی فرود این عنصر معرفی می‌کنیم. در تحلیلی که در اینجا ارائه شده است، مشخصة [- پرسشی] بر روی فعل پیشگذاریشده به‌عنوان جستجوگر تحت فرایند مطابقه به وسیلة مشخصة [+ پرسشی] موجود در جایگاه هستة گروه متمم‌نما به‌عنوان مقصد، بازبینی و ارزش‌گذاری شده و از این رهگذر، خوانش پرسشی برای جمله فراهم می‌گردد.
