نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• فرهاد محمدی

استادیار زبان و ادبیات کُردی و عضو هیأت علمی پژوهشکده کردستان‌شناسی، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران.

چکیده

فرایند ساختیِ زایایی در دو زبان فارسی و کُردی وجود دارد که از طریق آن برخی از ساخت‌های نحوی می‌توانند از بیان ساده، بدون تغییر در اصل معنا، تبدیل به بیان مؤکّد شوند. این فرایند را که اثبات یک موضوع از طریق نفی حالت‌های غیر آن است، می‌توان «منفی‌سازی اثبات‌گرایانه» نامید. «جملۀ بیان مفهوم الزام»، «جملۀ بیان شمول» و «جملۀ خبری مثبت در زمان حال» از جمله مواردی هستند که با این فرایند ساخت‌آفرین از ساخت بنیادین و بی‌نشان خود با انگیزه‌های کلامی خاصی تبدیل به ساختی نشان‌دار می‌شوند. در این پژوهش در چارچوب رویکرد نشان‌داری، صورت نشان‌دار جمله‌های مذکور در زبان‌های فارسی و کُردی از جنبۀ ساختی و کاربردی توصیف و تحلیل می‌شود تا از نظر کارکرد معنایی، تفاوت آنها با صورت بنیادین و بی‌نشان خود مشخص شود. هدف این است که ماهیّت فرایند ساخت‌آفرینِ منفی‌سازی اثبات‌گرایانه در زبان‌های فارسی و کُردی به عنوان یک الگوی ساختاری تبیین و اثبات شود و عملکرد این فرایند در ساخت‌گردانی از حالت بی‌نشان به نشان‌داری نشان داده شود. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که نشان‌داری در ساخت‌های نحوی تنها با حرکت‌ سازه‌های جمله پدید نمی‌آید، بلکه گاهی از طریق این فرایند که یکی از فرایندهای مؤکّدسازی است، انجام می‌شود.

فرایند ساختیِ زایایی در دو زبان فارسی و کُردی وجود دارد که از طریق آن برخی از ساخت‌های نحوی می‌توانند از بیان ساده، بدون تغییر در اصل معنا، تبدیل به بیان مؤکّد شوند. این فرایند را که اثبات یک موضوع از طریق نفی حالت‌های غیر آن است، می‌توان «منفی‌سازی اثبات‌گرایانه» نامید. «جملۀ بیان مفهوم الزام»، «جملۀ بیان شمول» و «جملۀ خبری مثبت در زمان حال» از جمله مواردی هستند که با این فرایند ساخت‌آفرین از ساخت بنیادین و بی‌نشان خود با انگیزه‌های کلامی خاصی تبدیل به ساختی نشان‌دار می‌شوند. در این پژوهش در چارچوب رویکرد نشان‌داری، صورت نشان‌دار جمله‌های مذکور در زبان‌های فارسی و کُردی از جنبۀ ساختی و کاربردی توصیف و تحلیل می‌شود تا از نظر کارکرد معنایی، تفاوت آنها با صورت بنیادین و بی‌نشان خود مشخص شود. هدف این است که ماهیّت فرایند ساخت‌آفرینِ منفی‌سازی اثبات‌گرایانه در زبان‌های فارسی و کُردی به عنوان یک الگوی ساختاری تبیین و اثبات شود و عملکرد این فرایند در ساخت‌گردانی از حالت بی‌نشان به نشان‌داری نشان داده شود. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که نشان‌داری در ساخت‌های نحوی تنها با حرکت‌ سازه‌های جمله پدید نمی‌آید، بلکه گاهی از طریق این فرایند که یکی از فرایندهای مؤکّدسازی است، انجام می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• منفی‌سازی اثبات‌گرایانه
• التزام بیان ضرورت
• جملۀ خبری مثبت
• تأکید
• نشان‌داری

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Constructive process of affirmative negation and its practical examples in Persian and Kurdish languages

نویسنده [English]

• Farhad Mohammadi

Assistant professor of Kurdish language and literature & faculty member of Kurdistan Studies Institute, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

چکیده [English]

There is a generative construction process in both Persian and Kurdish languages through which some syntactical constructions can be changed from a simple expression to an emphatic expression without changing the original meaning. This process, which is the proof of a subject through the negation of other states, can be called “Affirmative negation". The cases of "Sentence to express the concept of obligation", "sentence to express inclusion" and "positive declarative sentence in the present tense" are examples that are transformed from their fundamental and unmarked structure into a marked structure by this constructive process. In this research, within the framework of the markedness approach, the marked form of the mentioned sentences in Persian and Kurdish languages is described and analyzed from the structural and functional aspects in order to determine their difference from the basic and unmarked form in terms of semantic function. The aim is to explain and prove the nature of the constructive process of affirmative negation in Persian and Kurdish languages as a structural pattern and to show the performance of this process in the transformation from unmarked to marked. The result of the research shows that marking in syntactic constructions does not occur only with the movement of sentence structures, but sometimes it is done through this process, which is one of the processes of emphasis.

There is a generative construction process in both Persian and Kurdish languages through which some syntactical constructions can be changed from a simple expression to an emphatic expression without changing the original meaning. This process, which is the proof of a subject through the negation of other states, can be called “Affirmative negation". The cases of "Sentence to express the concept of obligation", "sentence to express inclusion" and "positive declarative sentence in the present tense" are examples that are transformed from their fundamental and unmarked structure into a marked structure by this constructive process. In this research, within the framework of the markedness approach, the marked form of the mentioned sentences in Persian and Kurdish languages is described and analyzed from the structural and functional aspects in order to determine their difference from the basic and unmarked form in terms of semantic function. The aim is to explain and prove the nature of the constructive process of affirmative negation in Persian and Kurdish languages as a structural pattern and to show the performance of this process in the transformation

کلیدواژه‌ها [English]

• Affirmative negation
• obligation to express necessity
• positive declarative sentence
• emphasis
• signification