بتول علی نژاد؛ زینب همایونی؛ رضوان متولیان نایینی
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسۀ ویژگی‌های آوایی انواع ساخت مبتدایی در زبان فارسی در چارچوب نظریۀ خودواحد عروضی (لد، 2008) به منظور پاسخ به این چالش است که آیا جایگاه آغازین در این ساخت‌ها حاصل حرکت سازه ...
بیشتر
هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسۀ ویژگی‌های آوایی انواع ساخت مبتدایی در زبان فارسی در چارچوب نظریۀ خودواحد عروضی (لد، 2008) به منظور پاسخ به این چالش است که آیا جایگاه آغازین در این ساخت‌ها حاصل حرکت سازه به آغاز بند است یا حاصل اشتقاق در پایۀ سازۀ آغازین در جایگاه نهایی. در این راستا، به پیروی از چینکوئه (1990) ساخت‌های مبتدایی زبان فارسی را در سه دستۀ مبتداسازی، چپ‌نشانی واژه‌بستی و چپ‌نشانی منفصل مورد بررسی قرار می‌دهیم تا مشخص شود که آیا سازۀ آغازین در ساخت‌های مبتدایی یک گروه آهنگی مستقل را تشکیل می‌دهد یا خود بخشی از گروه آهنگ متناظر با کل جمله است. به این منظور، مقادیر پارامتر آوایی کشش هجای پایانی سازۀ آغازین و میزان وقفۀ بین این سازه و ادامۀ بند در انواع ساخت مبتدایی را اندازه‌گیری و مقایسه می‌کنیم؛ زیرا به باور پیرهامبرت (1980: 20) اگر کشش هجای پایانی گروه هدف و مدت زمان وقفۀ بین آن و کلمات بعدی، در مقایسه با این مقادیر در ساخت بی‌نشان بیشتر باشد، آن گروه در منحنی زیروبمی گفتار، یک گروه آهنگی مستقل را تشکیل می‌دهد. نتایج نشان می‌دهد که در دو ساخت چپ‌نشانی واژه‌بستی و مبتداسازی، مقدار پارامتر آوایی کشش هجای پایانی سازۀ آغازین و میزان وقفۀ بین این سازه و ادامۀ بند، تفاوت معنی‌داری با این مقادیر در ساخت بی‌نشان ندارد؛ همچنین سازۀ آغازین در ساخت چپ‌نشانی واژه‌بستی و ساخت مبتداسازی با الگوی آهنگی مشابه با ساخت بی‌نشان، با نواخت مرزی H- تولید و درک می‌شود. این ویژگی‌ها را می‌توان هم‌بستۀ آوایی ارتباط قوی نحوی بین سازۀ آغازین و ادامۀ بند در دو ساخت مبتداسازی و چپ‌نشانی واژه‌بستی دانست. مشخصه‌‌ایی که نشان از حرکت سازه به آغاز بند دارد. در مقابل، کشش طولانی‌تر هجای پایانی سازۀ آغازین و میزان وقفۀ بیشتر بین این سازه و ادامۀ بند در چپ‌نشانی منفصل نسبت به ساخت بی‌نشان، شاهدی است بر اینکه سازۀ آغازین در چپ‌نشانی منفصل گروه آهنگی مستقلی را تشکیل می‌دهد؛ مشخصه‌ای که به همراه نواخت مرزی L، بازنمود آوایی ارتباط ضعیف نحوی در این ساخت است. این ویژگی فرض مشتق‌درپایه بودن سازۀ آغازین را در چپ‌نشانی منفصل تقویت می‌کند. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که ساخت‌های مبتدایی از درون فاعل از الگویی یکسان با ویژگی‌های ساخت‌های مبتدایی از درون مفعول پیروی می‌کنند.
