نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• محمود نقی زاده ¹
• الخاص ویسی ²
• مریم پویانی فر ²

¹ استادیار زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² گروه زبان‌شناسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

چکیده

بدنمندی معنا مفهومی بنیادین در حوزه زبان‌شناسی شناختی است که با نقد دیدگاه سنتی در باب جدایی ذهن و بدن، ادعا می‌کند ادراک، معنا و زبان در بستر تجربة زیستة بدنی شکل می‌گیرند. تحقیق حاضر با هدف بررسی کاربرد مفهوم بدنمندی معنا در متون خبری فارسی در حوزه‌های اقتصاد و ورزش انجام شده است و در تلاش است بر اساس الگوی مک وینی (1999) نقش عناصرِ اتخاذ دیدگاه از قبیل فراهم‌سازها، چارچوب‌های مرجع فضایی-زمانی، زنجیره‌های کنش علّی و نقش‌های اجتماعی در فرایند بدنمندی معنا را مورد بررسی قرار ‌دهد. این تحقیق از نوع کیفی بوده و در آن داده‌های استخراج شده از پایگاه‌های خبری فارسی، به شیوة تحلیل مضمون مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرند. یافته‌ها نشان می‌دهد که عبارات استعاری مانند «درو کردن طلا» یا «تانک بختیاری»، به عنوان نمونه‌هایی از فراهم‌سازهای مفهومی، از طریق شبیه‌سازی شناختی، مفاهیم انتزاعی را با تجربیات حسی‌ـ‌حرکتی مرتبط می‌سازند. به علاوه، چارچوب‌های فضایی‌ـ‌زمانی (پاریس، تا آخر هفته، امروز) ضمن فعال‌سازی طرح‌واره‌های حرکتی و مکان‌محور، به سازمان‌دهی معنایی کمک می‌کنند. زنجیره‌های علّی که در متون اقتصادی پیچیده‌تر و در متون ورزشی به نحوی ساده‌تر نمود پیدا می‌کنند در روابط علّی موجود در ساختارهای دستوری و منطقی (جملات شرطی، ساختارهای سببی) از طریق استعاره‌های نیرو و حرکت بازنمایی می‌شوند. این عناصر زمینه‌ای فراهم می‌آورند که ضمن حفظ انسجام روایت، خواننده را به صورت ذهنی در موقعیت رویداد قرا‌ر داده و فرآیند درک متن را تسهیل کنند. علاوه بر این، نقش‌ها و هویت‌ها مانند «مربی»، «باشگاه» یا «فدراسیون» با ایجاد دیدگاه‌های اجتماعی، به خواننده امکان می‌دهند تا روابط قدرت، مسئولیت‌ها و جایگاه بازیگران در متن را درک کند. مطالعة حاضر مؤید این اصل بنیادین است که نظام‌های شناختی انسان حتی در پردازش پیچیده‌ترین مفاهیم، همچنان بر پایة تجربیات بدنی و تعاملات فیزیکی با محیط عمل می‌کنند. یافته‌های این پژوهش در راستای مطالعات پیشین در حوزة بدنمندی معنا می‌تواند گامی مؤثر در توسعة مطالعات زبانشناسی شناختی در بافت فارسی محسوب ‌شود.

کلیدواژه‌ها

• الگوی مک وینی
• اقتصادی
• بدنمندی معنا
• متون خبری
• ورزشی

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

An Analysis of the Embodiment of Meaning in Persian Economic and Sports News Discourse: An Application of MacWhinney’s Model

نویسندگان [English]

• Mahmood Naghizadeh ¹
• Elkhas Veysi ²
• Maryam Pouyanifar ²

¹ Department of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran

² Department of Linguistics, Payame Noor University, Tehran, Iran

چکیده [English]

Meaning embodiment is a central construct in cognitive linguistics which, by rejecting the traditional mind–body dualism, posits that perception, meaning, and language are fundamentally grounded in lived bodily experience. In this view, linguistic structures are not merely abstract symbolic systems, but are deeply connected to sensorimotor processes and physical interactions with the environment. The present study investigates the manifestation of embodied meaning in Persian news discourse across two distinct domains—economics and sports. Drawing on MacWhinney’s (1999) model, the study examines the role of perspective-taking elements, including affordances, spatial–temporal reference frames, causal chains, and social roles, in meaning construction. Adopting a qualitative design, data were collected from major Persian news outlets and analyzed through thematic analysis. The findings demonstrate that metaphorical expressions such as درو کردن طلا (“harvesting gold”) and تانک بختیاری (“Bakhtiari tank”), functioning as conceptual affordances, map abstract notions onto concrete sensorimotor experiences through cognitive simulation. Spatial–temporal reference frames such as پاریس (Paris), تا آخر هفته (by the end of the week), and امروز (today) facilitate semantic organization by activating motion- and location-based schemata. Causal chains—manifested in more intricate forms within economic discourse and in more straightforward forms in sports discourse—are represented through force and motion metaphors embedded in causal and conditional grammatical structures. These elements collectively sustain narrative coherence, mentally situate the reader within the described events, and enhance comprehension. Furthermore, the analysis shows that social roles and identities such as مربی (coach), باشگاه (club), and فدراسیون (federation) construct social perspectives, enabling readers to interpret power relations, responsibilities, and the positionality of actors in discourse. The study reaffirms that human cognitive systems, even when processing highly abstract concepts, operate fundamentally on the basis of bodily experience and physical interaction. By situating its findings within the broader framework of embodied meaning, this research contributes to expanding the scope of cognitive linguistic inquiry in the Persian linguistic and cultural context.

کلیدواژه‌ها [English]

• economic
• embodiment of meaning
• Mac Whinney’s framework
• news discourse
• sports