مینا رضوانیان؛ علی درزی
چکیده
هدف این مقاله تعیین رفتار نحوی مفهوم «ندا» در زبان فارسی از لحاظ ساختار درونی و جایگاه نحوی در چهارچوب رویکرد کمینه گرا است. در این مقاله نشان می دهیم مخاطب یا منادا که از آن با عنوان دقیق ...
بیشتر
هدف این مقاله تعیین رفتار نحوی مفهوم «ندا» در زبان فارسی از لحاظ ساختار درونی و جایگاه نحوی در چهارچوب رویکرد کمینه گرا است. در این مقاله نشان می دهیم مخاطب یا منادا که از آن با عنوان دقیق «گروه ندایی» یاد می کنیم، بر فراز فرافکن های نقشی حوزۀ اسمی و بالاتر از گروه حرف تعریف و در حاشیۀ جمله قرار دارد. جا به جایی سازه هایی به پیش از گروه ندایی، یعنی به شاخص گروه های مبتدا و تأکید، می تواند آن گروه را از لحاظ ترتیب خطی بین گروه مبتدای بالاتر و تأکید قرار دهد. صرف نظر از جایگاه، گروه مورد نظر یا با سازه(ها) یی از بند اصلی هم مرجع است یا هیچ‌گونه رابطۀ هم ارجاعی بین گروه ندایی و آن سازه(ها) وجود ندارد. با وجود این‌که در فارسی امروز، مخاطب نشانۀ چندان آشکاری ندارد، امکان تظاهر نشانه هایی چون «ای»، «آهای» و «هی» به عنوان «جزء ندایی» وجود دارد. اگرچه اجزای یادشده در فارسی امروز، اختیاری هستند، تظاهر آنها امکان پذیر است. در این شرایط، «ای» در هسته و «آهای» و «هی» در جایگاه شاخص گروه ندایی جای می گیرند. همین‌طور، این اجزاء دارای تفاوت سبکی هستند به‌گونه‌ای که «ای» در سبک شعری و «آهای» و «هی» در سبک غیررسمی مشاهده می شوند. علاوه بر این، گروه حرف تعریف یا گروه اسمی نیز در جایگاه متمم، با هستۀ گروه ندایی ادغام می گردد. این هسته به عنوان هسته یی نقشی، دربردارندۀ مشخصه های تعبیرناپذیر حرف تعریف [uD] و حالت ندایی [voc] است. پس از بازبینی این مشخصه ها، گروه حرف تعریف در سطح صورت منطقی، تعبیر ندایی می یابد. توزیع آن اجزاء نشان می دهد که «ای» تکواژی وابسته و «آهای» و «هی» تکواژ آزاد هستند. در ضمن، گروه ندایی، از لحاظ نوایی با مکث و از لحاظ خطی با ویرگول از گروه زمان جدا می شود.
