آژیده مقدم
چکیده
«بیستون» علاوه بر جایگاه نام بانویی نژاده است که ذکرش در کتاب پهلوی ایادگار زریران رفته است. در این مقاله تلاش شده تا ضمن ارائۀ روش درست خوانش گونۀ پارسی میانۀ واژۀ باستانی *baga-stāna- در متون پهلوی ...
بیشتر
«بیستون» علاوه بر جایگاه نام بانویی نژاده است که ذکرش در کتاب پهلوی ایادگار زریران رفته است. در این مقاله تلاش شده تا ضمن ارائۀ روش درست خوانش گونۀ پارسی میانۀ واژۀ باستانی *baga-stāna- در متون پهلوی ساسانی کتابی، مفاهیم و زمینههای فرهنگی کارکردهای کهن واژۀ نامبرده شناسایی و تداوم کاربرد آن در فرهنگ ایران امروزی پیگیری شود. گرچه تا امروز دقیقاً مشخص نشده که *baga-stāna- جایگاه ویژۀ نیایش کدام خدای ایرانی بوده، اما بر بنیاد شواهد مربوط به واژههای مشتق از ریشۀ bag- در اوستا و متون دورۀ میانه، میتوان این احتمال را داد که «بیستون»در مفهوم «دارندۀ ثروت و قدرت» به حیات خود ادامه داده باشد. این نام ایرانی در قالب نامجای و همچنین نام خاص برای مردان و زنان تا به امروز زنده است. روشی عملی برای شناسایی بازماندههای این نام در زیرفرهنگهای بومی ایران، توجه به جلوههای گوناگون فرهنگ مادی و غیرمادی و نیز گونههای گویشی است که میتوانند غبار زمان را از چهرۀ واژگان کهن بزدایند.