وحید صادقی
چکیده
این مقاله به بررسی آزمایشگاهی همگونی محل تولید همخوان خیشومی تیغهای /n/ با همخوان انسدادی لبی بعد در دو مرز هجایی و واژگانی میپردازد. مقادیر فرکانسهای دوّم و سوّم در سه ناحیه مرکز واکه، پایان واکه ...
بیشتر
این مقاله به بررسی آزمایشگاهی همگونی محل تولید همخوان خیشومی تیغهای /n/ با همخوان انسدادی لبی بعد در دو مرز هجایی و واژگانی میپردازد. مقادیر فرکانسهای دوّم و سوّم در سه ناحیه مرکز واکه، پایان واکه و محدوده بست خیشومی توالیهای آوایی Vnb و Vmb که از کلمات طبیعی زبان فارسی استخراج شده بودند محاسبه شده و با یکدیگر مقایسه شدند. فرکانس همین سازهها در کلمات مختوم به خیشومی تیغهای /n/ در بافت مجزا بدون حضور انسدادی لبی /b/ محاسبه شدند تا مبنای مقایسه با صورتهای همگونشده قرار بگیرند. نتایج نشان داد مقادیر فرکانسها برای توالیهای مورد نظر در مرز هجایی اختلاف معناداری ندارند که نشان میدهد الگوی تیغهای به طور کامل با الگوی لبی مجاور همپوشی مییابد یا فعالیت آن توسط الگوی لبی پوشیده میشود ولی در مرز واژگانی، مقادیر فرکانس دوم در پایان واکه و محدوده بست خیشومی توالیهای Vnb و Vmb با یکدیگر به طور معناداری متفاوت است که نشان میدهد هر دو الگوی تیغهای و لبی به هنگام تولید خیشومی تیغهای /n/ در Vnb فعال میشوند. بر این اساس، همگونی خیشومی تیغهای با همخوان انسدادی لبی در زبان فارسی فرایند مدرجی است که میزان آن در مرز هجا قوی و در مرز واژه در حد متوسط است. این نتایج نظریه واجشناسی تولیدی را در مورد همگونی تأیید میکند که بر اساس آن همگونی محل تولید همخوانها لزوماً به معنای تغییر الگوی ساختاری بازنمود واجی نیست بلکه حاصل تعامل پیوسته اندامهای گویایی و تغییر در زمانبندی فعالیت الگوهای تولیدی است.
