نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• غلامحسین کریمی دوستان ¹
• نگین ایلخانی پور ²

¹ استاد زبان‌شناسی، دانشگاه تهران

² دانشجوی کارشناسی ارشد زبان شناسی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله بر آنیم تا الگویی برای مطالع? نظام‌مند وجهیّت در زبان فارسی پیش روی نهیم. با این هدف، وجهیّت را پدیده‌ای زبانی می‌انگاریم که می‌تواند در سطح جمله، در سطح سازه‌های کوچک‌تر از جمله یا در سطح گفتمان بیان شود. در چنین نظامی که وجهیّت جمله‌ای، وجهیّت زیرجمله‌ای و وجهیّت گفتمانی طبقات اصلی آن را تشکیل می‌دهند، هر یک از عناصر وجهی را می‌توان به لحاظ واج‌شناختی، ساختواژی، نحوی، معنایی و کاربردشناختی مورد مطالعه قرار داد. در این میان، پژوهش‌های پیشین نظام وجهیّت زبان فارسی را به لحاظ صرفی- نحوی در افعال وجهی، قیود وجهی و زمان گذشته خلاصه کرده‌اند و در میان ابعاد گوناگون وجهیّت، ویژگی‌های معنایی عناصر وجهی را کانون توجّه خود قرار داده‌اند. در صفحات حاضر، با به‌کارگیری الگوی پیشنهادی و معرّفی سه بعد معنایی نیروی وجه، پای? وجه و منبع ترتیب‌ و با توجّه به پژوهش‌های پیشین در مورد نظام وجهیّت زبان فارسی، اسامی وجهی و صفات وجهی را به این نظام معرّفی می‌کنیم و ویژگی‌های معنایی و ساختواژی صفات وجهی فارسی و همچنین برخی از محدودیت‌های حاکم بر متمّم‌های اسمی این صفات را به اختصار توضیح می‌دهیم

کلیدواژه‌ها

• اسامی وجهی
• پایۀ وجه
• منبع ترتیب
• نیروی وجه
• وجهیّت جمله‌ای
• وجهیّت زیرجمله‌ای
• وجهیّت گفتمانی

عنوان مقاله [English]

Modal System in Persian

نویسندگان [English]

• Gholamhossein Karimi-Doostan ¹
• Negin Ilkhanipour ²

¹

²

چکیده [English]

In the present paper, we are to put forth a paradigm for the systematic study of modality in Persian.With this end in view, we consider modality as a linguistic phenomenon that can be expressed at the level of sentence, at the level of constituents smaller than sentence and/or at the level of discourse. In such a system where sentential modality, sub-sentential modality and discourse modality are the main categories, each and every modal element can be studied with respect to its phonological, morphological, syntactic, semantic and pragmatic properties. Previous studies, meanwhile, have morpho-syntactically limited Persian modal system to modal verbs, modal adverbs and past tense, and among different aspects of modality, have mainly focused on semantic properties of modal elements. In the present pages, employing the proposed paradigm and introducing the three semantic dimensions of modal force, modal base and ordering source, and with regard to the literature on Persian modal system, we introduce modal nouns and modal adjectives to this system and briefly explain the semantic and morphological properties of Persian modal adjectives as well as some of the restrictions imposed on the nominal complements of these adjectives.

کلیدواژه‌ها [English]

• discourse modality
• modal base
• modal force
• modal nouns
• ordering source
• sentential modality
• sub-sentential modality