نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
استادیار گروه زبان‌شناسی دانشگاه بین‌المللی قزوین
چکیده
این مقاله به بررسی و تحلیل آواشناختی و واجشناختی نواخت مرزی H- در ساخت نواختی گروه زیروبمی پیشهسته فارسی میپردازد. در یک مطالعه آزمایشگاهی سه دسته کلمه با سه الگوی تکیهای متفاوت شامل تکیه پیشماقبل پایانی، تکیه ماقبل پایانی و تکیه پایانی به عنوان کلمات هدف آزمایش انتخاب شدند. سپس کلمات درون دو نوع جمله در جایگاه تکیه زیروبمی پیشهسته قبل از یک تکیه پیشهستهِ دیگر قرار داده شدند به طوری که در یک دسته از جملات، کلمات هدف تحت فشار نوایی نواخت تکیه زیروبمی مجاور و در دسته دیگر بدون فشار نوایی ناشی از تکیه مجاور تولید شدند. جملات سپس توسط چهار شرکتکننده بومی زبان فارسی تولید شدند. نتایج نشان داد H- در تمامی گروهها به غیر از گروه تکیه پایانی که در آن فضای زنجیرهای کافی برای تظاهر نواخت مرزی وجود ندارد، تظاهر آوایی دارد. بر این اساس، نواخت گروه زیروبمی پیشهسته فارسی را می‌توان به صورت توالی از یک تکیه زیروبمی دونواختی با الگوی L+H* و یک نواخت مرزی با الگوی H- بازنویسی کرد: L+H*H-. تکیه زیروبمی L+H* بر هجای تکیه بر گروه زیروبمی منطبق است و H- به صورت یک فلات از قله زیروبمی H* تا مرز پایانی گروه گسترده میشود. تظاهر آوایی H- در سطح آوایی بسته به الگوی تکیه گروه زیروبمی متفاوت است. در تکیه پیشماقبل پایانی با توجه به فاصله دو هجایی قله تا مرز پایانی گروه، فلات H- به صورت گونه اصلی خود، یعنی همگام با سطح بسامد F0 قله H* ظاهر میشود. در تکیه ماقبل پایانی، فلات H-، به علت کاهش فاصله مورد نظر، به صورت یک تمایل عام و نه نظاممند، در سطحی پایینتر از F0 قله تظاهر مییابد. در کلمات تکیه پایانی، نواخت H- با توجه به نبود فضای زنجیرهای کافی تظاهر آوایی ندارد. تظاهر H- در سطح آوایی به صورت یک گستره نواختی بر مبنای تحلیل کپی نواخت قابل تبیین است. طبق این تحلیل، فلات یا گستره H- حاصل یک (در گروه تکیه ماقبل پایانی) یا دو بار (گروه پیشماقبل پایانی) کپی نواخت مرزی در لایه نواختی هجا (های) بعد از هجای تکیه‌بر است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Phrase Accent in Persian Intonational Phonology
نویسنده [English]
- Vahid Sadeghi
Assistant Professor of Linguistics, Imam Khomeini International University
چکیده [English]
This article addresses the phonetic and phonological representation of H- phrase accent in the tonal structure of Persian pre-nuclear accents. In an experimental study, three groups of pre-nuclear accentual phrases, namely, phrases with antepenultimate, penultimate and final stress pattern, were selected for tonal examination. Materials were designed so as to yield under-pressure and pressure free prosodic environments. The sentences were then read by four speakers of standard Persian. Results revealed some evidence for the presence of phrase accent as a part of the tonal structure of all groups, except for oxytones in which there is not sufficient segmental space for the realization of the H- phrase tone. Thus, we may transcribe pre-nuclear accents in Persia as a sequence of an L+H* pitch accent and a H- phrase accent: L+H*H, whereby L+H* is associated with the stressed syllable and the H- is spread as a plateau from the accented syllable to the end of the accentual phrase. The observations further revealed that the H- plateau is realized in different ways depending on the stress pattern of the accentual phrase. The H- plateau can best be explained using the tone copy analysis which assumes that a plateau results from copying a phrase accent from the boundary to units which do not bear tones such as final syllables.
کلیدواژه‌ها [English]
- tonal structure
- boundary tone
- plateau
- pitch accent
- tone copy
)