نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان

چکیده

این مطالعه با اتخاذ رویکرد گفتمانی-کاربردشناختی، چند نقشی بودن همزمانی نقش‌نمای گفتمانی «حالا» را در زبان فارسی عامیانه، از منظر (بین) ذهنی شدگی، بررسی می‌کند. بررسی پیکرۀ همزمانی مورد بررسی نشان می‌دهد که مطابق پیش‌بینی تراگوت و داشر (2002)، دِر (2010)، دگاند و وندنبرگن (2011)، نقش‌نمای گفتمانی مذکور، در امتداد طیف مربوط به گرایش همگانیِ (بین) ذهنی شدگی، پیشروی کرده اما در مقایسه با نقش‌نماهای گفتمانی متعارف، از پیچیدگی بیشتری برخوردار است. به عبارت دیگر، از مجموع مؤلفه‌های موقعیت گفتمان، عنصر زبانی مذکور، علاوه بر معانی (بین) ذهنی مرتبط با مؤلفه‌های نگرش گوینده و تعامل گوینده-شنونده، معنای مرتبط با مؤلفۀ اطلاعات کاربردشناختی (کاربرد پیش‌انگاشتی) را نیز اکتساب نموده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Synchronic Multifunctionality of the Discourse Marker Hâlâ ('now') from the Perspective of (Inter)subjectification

نویسنده [English]

  • Azam Noora

Associate Professor of Department of Linguistics, Islamic Azad University, Dehaghan Branch

چکیده [English]

Adopting a discourse-pragmatic approach, this study examines the synchronic multifunctionality of the discourse marker hâlâ from the perspective of (inter)subjectification. The findings obtained from the synchronic corpus of colloquial Persian indicates that hâlâ has proceeded along the (inter)subjectification cline identified by Traugott and Dasher (2002), Der (2010), and Degand and Vandenbergen (2011). In other words, the semantic change of hâlâ involves increased subjectivity and intersubjectivity. However, semantically, it is more complicated than other discourse markers because it has acquired presuppositional meaning which is beyond the (inter)subjective meanings related to the conventional components of discourse situation.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Subjectification
  • Intersubjectification
  • Discourse marker
  • Discourse situation
  • Presuppositional meaning
انوری، حسن (1382). فرهنگ فشرده سخن، تهران، انتشارات سخن.
ذوقدار مقدم، رضا (1381). نقش‌نماهای گفتمانی و کارکرد آنها در زبان فارسی معاصر، رسالۀ دکتری زبانشناسی، دانشگاه اصفهان.
صدری، غلامرضا؛ حکمی، نسرین؛ حکمی، نسترن (1382). فرهنگ معاصر فارسی، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر.
عموزاده، محمد و نورا، اعظم (1393). دستوری شدنِ تسلسلی عبارت «یعنی» از منظر دستور گفتمان، پژوهشهای زبانی، سال پنجم، شماره 1، 93-75.
عمید، حسن (1342). فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات ابن سینا.
معین، محمد (1374). فرهنگ معین، تهران، انتشارات امیر کبیر.
نورا، اعظم (1394). بررسی ابعاد دستوری شدن نقش‌نماهای گفتمان در فارسی روزمره، رسالۀ دکتری زبانشناسی، دانشگاه اصفهان.
Aijmer, K. 2002. English discourse particles, Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
Channell, J. 1994. Vague language. Oxford: Oxford University Press.
Chor, W. 2013. From direction to positive evaluation: On the grammaticalization, subjectification and intersubjectification of fann ‘return’ in Cantonese, Language and Linguistics, 14(1): 91-134.
Crevels, M. 2000. Concessives on different semantic levels: A typological perspective, In E. Couper-Kiihlem and B. Kortmann (eds.), Cause-condition-concession-contrast, cognitive and discourse perspectives, (313-340),  New York: Mouton de Gruyter.
Defour, T. 2007. A diachronic study of the  pragmatic markers well and now, Doctoral  dissertation, Universiteit Gent, Faculteit Letteren en Wijsbegeerte Vakgroep Engels. 
Degand, L. and A. Simon Vandenbergen. 2011. Introduction: Grammaticalization and (inter)subjectification of discourse markers, Linguistics, 49(2): 287-294.
Dér, C. 2010. On the status of discourse markers, Acta Linguistica Hungarica, 57(1): 3–28.
Eckardt, R. 2009. Avoid pragmatic overload, In M. M. Hansen & M. J. Visconti (eds.), Current trends in diachronic semantics and pragmatics (21-41 ), Bingerly: Emerland.
Ghesquiere, L., L. Brems & F. Velde. 2012. Intersubjectivity and intersubjectification: Typology and operationalization, Journal of English Text Construction, 5(1): 128-152.
Halliday, M. A. K., and R. Hasan. 1976. Cohesion in English, London: Longman.
Jucker, A., S. Smith & T. Ludge. 2003. Interactive aspects of vagueness in conversation, Journal of Pragmatics, 35: 1737-1769.
Kaltenbock, G., B. Heine and T. Kuteva. 2011. On thetical grammar, Studies in Languages, 35 (4): 848-893.
Levinson, S. C. 1983. Pragmatics. Cambridge: Cambridge University Press.
Miri, H. 2009. Relevance theory and procedural meaning: The semantics and pragmatics of discourse markers in English and Arabic Doctoral dissertation,  Newcastle University.
Nuyts, J. 2012. Notions of (inter)subjectivity, Journal of English Text Construction, 5(1): 52-77.
Ostman, J. 1995. Pragmatic particles twenty years after, In B. Wavik, S. K.  Tanskanen & R. Hiltunen (eds.), Organization in discourse (95-108), Department of English, University of Turku, Finland.
Schiffrin, D. 1987. Discourse markers, Cambridge: Cambridge University Press.
Traugott, E. 1982. From propositional to textual and expressive meanings : Some semantic-pragmatic aspects of grammaticalization, In W. P.  Lehman & Y. Malkiel (eds.),  Perspectives on historical linguistics, ( 245-272),  Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.
Traugott, E. 1989. On the rise of epistemic meaning in English: An example of subjectification in semantic change, Language, 65(1): 31-55.
Traugott, E. 2010. (Inter)subjectivity and (inter)subjectification: A reassessment, In K. Davidse, L. Vandelanotte & H. Cuyckens (eds.), Subjectification, intersubjectification and grammaticalization (29-70), Berlin: De Gruyter Mouton.
Traugott, E. and R. Dasher. 2002. Regularity in semantic change, Cambridge: Cambridge University Press.
Traugott, E. & E. König. 1991. The semantics-pragmatics of grammaticalization revisited, In E. Traugott & B. Heine (eds.),  Approaches to grammaticalization (189-214), Amsterdam: John Benjamins Publishing Company.