نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• حمیده معرفت ¹
• اسکندر صمدی ²

¹ استاد زبان شناسی کاربردی دانشگاه تهران

² دانشجوی دکتری زان شناسی کاربردی دانشگاه خوارزمی

چکیده

این مقاله به چگونگی پردازش ضمایر آشکار و ناملفوظ توسط گویشوران فارسی می‌پردازد. فرضیه‌های گوناگونی برای تفسیر این ضمایر مطرح است و هر کدام پیش‌بینی ویژهای برای گزینش مرجع دارند. یکی از این فرضیه‌ها «فرضیه جایگاه مرجع» است که پیش‌بینی می‌کند پردازشگر برای ضمیر ناملفوظ مرجعی را که در جایگاه مخصص صرفی می‌باشد و برای ضمیر آشکار مرجعی را که در جایگاهی پایین‌تر از مخصص صرفی است ترجیح می‌دهد. فرضیه دیگر «اصل تأخر» است که پیش‌بینی می‌کند پردازشگر به محض مواجهه با ضمیر به دنبال مرجع آن است و اولین مرجعی که با آن هماهنگی دارد را انتخاب می‌کند. جهت بررسی نحوه پردازش این ضمایر توسط گویشوران فارسی، جملاتی که دارای یک بند پایه و یک بند وابسته بودند تهیه گردید. بند وابسته در این جملات، که شامل ضمیر آشکار یا ناملفوظ بود، یا در اول جمله (پس‌مرجع)، یا در آخر جمله (پیش‌مرجع)، و یا پس از فاعل جمله پایه (بین دو مرجع) قرار داشت. آزمودنی‌ها هر جمله را به همراه سه تصویر می‌دیدند و بر اساس تفسیرشان از ضمیر تصویر مورد نظرشان را انتخاب می‌کردند. نتایج حاکی از آن بود که پیش‌بینی «فرضیه جایگاه مرجع» در مورد ضمایر پیش‌مرجع اعم از اینکه ضمیر آشکار و یا ناملفوظ باشد صحیح بود ولی در مورد ضمایر پس‌مرجع پیش‌بینی‌ها فقط در مورد ضمیر آشکار صدق می‌کرد. بر اساس این نتایج، به نظر می‌آید این فرضیه‌ها باید به گونه‌ای اصلاح شوند که بین جملات نشاندار و بی‌نشان تمایز قایل شوند.

کلیدواژه‌ها

• ضمیر آشکار و ناملفوظ
• ضمیر پیش‌مرجع
• ضمیر پس‌مرجع
• فرضیه جایگاه مرجع
• اصل تأخر
• گویشوران فارس

عنوان مقاله [English]

Processing Null and Overt Pronouns in Persian

نویسندگان [English]

• hamideh marefat ¹
• Eskandar Samadi ²

¹ Professor of Applied Linguistics, University of Tehran

² Ph.D. Candidate in Applied Linguistics, Kharazmi University

چکیده [English]

‌‌‌This study examined the processing of null and overt pronouns by Persian speaking monolinguals. Different theories have been suggested for the interpretation of these pronouns. The “Position of Antecedent” hypothesis predicts that the processor prefers the antecedent in the IP position for the null pronoun; however, the antecedent in the lower positions in the structure is preferred for the overt pronouns. The other theory, “Recency Principle”, predicts that the processor attempts to find the reference for the pronoun as immediately as possible; thus, the parser will select the very first antecedent which matches the pronoun. To examine Persian speaking monolinguals’ processing of these pronouns, 18 sentences including a matrix and a subordinate clause which included an overt or a null pronoun were developed. The overt or the null pronouns either preceded or followed the antecedent or were located between the two antecedents. The participants read each sentence which appeared on the monitor accompanied by three pictures each of which represented a different interpretation of the pronoun. The results showed that, irrespective of the position of the subordinate clause and the type of pronoun, the predictions of the “Position of Antecedent” hypothesis are true unless the sentence has a marked structure.

کلیدواژه‌ها [English]

• Overt and null pronouns
• Backward anaphora
• Forward anaphora
• Position of Antecedent Hypothesis
• Recency Principle
• Persian native speakers