نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی گروه زبانشناسی

2 دانشگاه تربیت مدرس ، دکترای زبانشناسی

3 گروه زبانشناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی و چگونگی ساخت­های غیرشخصی مرخم در زبان فارسی در چارچوب انگاره دستور شناختی می­پردازد. این نوع از ساخت­ها از یک فعل وجهی و یک مصدر مرخم تشکیل شده­اند. دستور شناختی به دو نوع فعل وجهی ریشه­ای و معرفتی قائل است. در این پژوهش مشخص شد که افعال وجهی به کار رفته در ساخت­های غیرشخصی زبان فارسی از نوع افعال وجهی ریشه­ای می­باشند که گوینده و مخاطب مشخصی ندارند. از آنجا که جایگاه فاعل این ساخت­ها خالی است، بنابراین فاعل آن­ها موقعیت­فاعل است که بیانگر موقعیتی عام و انتزاعی است که از آن کانون­زدایی شده و برجستگی به رویدادی که در درون این موقعیت رخ داده است اعطا شده است. همچنین، نشان داده شد که نشانه سوم شخص مفرد در مصدر مرخم که در دستور شناختی کاملاً معنامند در نظر گرفته می­شود با موقعیت انتزاعی موجود در جمله (موقعیت­فاعل) مطابقت می­نماید و باعث می­شود که موقعیت به عنوان فاعل یا نقطه حرکت برجسته گردد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Truncated Impersonal Constructions in Persian: A Cognitive Approach

نویسندگان [English]

  • Sahar Bahrami-Khorshid 1
  • Arsalan Golfam 2
  • Sedigheh Saeedizadeh 3

1 Assistant Professor of Linguistics, TMU

3 TMU

چکیده [English]

The main purpose of this paper is to study the truncated impersonal constructions in Persian within the framework of Cognitive Grammar. This type is made up of a modal and a truncated infinitive. In Cognitive Grammar it is believed that there are two kinds of modals: root modals and epistemic modals. In this study, it was shown that modals used in this kind of impersonal constructions are root modals which don’t have any specific speaker and addressee. Since the subject position in these constructions is empty, the subject is considered as setting-subject representing a generalized and ambient setting which is defocused and the prominence is assigned to the process occurred in the setting. It was also evinced that the occurrence of third person singular agreement in this construction is meaningful, it agrees with setting-subject and it gives prominence to setting as the subject; so the setting is construed as trajectory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • modal
  • impersonal construction
  • cognitive grammar
  • agreement
  • setting-subject
  • prominence
انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1390). دستور زبان فارسی 2، ج 2، تهران، فاطمی.
غلامعلی­زاده، خسرو. (1380). ساخت زبان فارسی، تهران، احیاء کتاب.
ناتل خانلری، پرویز. (1377)، تاریخ زبان فارسی. تهران، توس.
واحدی لنگرودی، محمد مهدی. و آرزو نجفیان. (1382). «دسته­بندی ساخت­های غیرشخصی در زبان فارسی». آموزش زبان و ادب فارسی، ش 67، صص 24-18.
Chafe, Wallace L. 1970. “Meaning and the Structure of Language”. University of Chicago Press.
Langacker, R. W. 1987. Foundations of Cognitive Grammar. Vol I. Stanford: Stanford University Press.
______ 1991. Foundations of Cognitive Grammar. Vol II. Stanford: Stanford University Press.
______ 2008. Cognitive Grammar: A Basic introduction. Oxford: Oxford University Press.    
______ 2009. Investigation in cognitive grammar. Berlin: Walter de Gruyter GmbH & Co. KG
______ 2013.Modals: Striving for Control. In Juana I. Marín-Arrese, Marta Carretero, Jorge Arús Hita, and Johan van der Auwera (eds.), English Modality: Core, Periphery and Evidentiality. De Gruyter Mouton. pp 3-55.
Smith, B. M. 1994. “Agreement and iconity in Russian impersonal constructions”. Water de Gruyter.  pp 5-56