نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان‌شناسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

2 استادیار گروه زبان و ادبیات انگلسی دانشگاه سیستان و بلوچستان

3 استاد زبان شناسی همگانی دانشگاه تهران

چکیده

در این مقاله، ساخت نحوی گروه اسمی در کردی مکریانی که یکی از گویش‌های زبان کردی سورانی محسوب می‌شود در قالب دستور نقش و ارجاع و بر اساس الگوی ون ولین (2005) بررسی می‌شود. در این چارچوب، گروه اسمی از دو فرافکن تشکیل‌شده است: فرافکن سازه‌ای، متشکل از  مرکزاسمی و هستهاسمی و عناصر حاشیه آنها و فرافکن دستوری، متشکل از عملگرها. این تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌های مورد استناد نیز از کتب دستوری و نوشتاری گویش مکریانی و بعضاً بر اساس شم زبانی محقق که گویشور این گویش محسوب می‌شود، انتخاب شده‌اند. در وهله بعدی، این داده‌ها مطابق الگوی لایه‌ای دستور نقش و ارجاع موردبررسی و تحلیل قرارگرفته‌اند و الگوی پیشنهادی گروه اسمی در این گویش به‌دست‌آمده است. از نتایج تحقیق اخیر می‌توان به عدم وابستگی ساخت گروه اسمی مکریانی به ترتیب خطی عناصر تشکیل‌دهنده آن اشاره کرد به‌نحوی‌که واژه‌بست‌های نشان‌دهنده شمار و معرفه که به هسته اسمی متصل می‌شود علیرغم مجاورت با آن، جزء عملگرهای هسته محسوب نمی‌شوند بلکه در ردیف عملگرهای مرکز اسمی و سطح گروه اسمی قرار می‌گیرند. از نتایج دیگر این تحقیق آن است که در کردی مکریانی صفات واقع در جایگاه پس از هستهاسم در قالب دستور نقش و ارجاع به‌عنوان حاشیه هستهاسم و صفات پیش از هستهاسم که بیانگر کمیت‌اند به‌عنوان عملگر مرکزاسم شناخته می‌شوند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Layered Structure of Mukriyani’s Noun Phrases in Role and Reference Grammar

نویسندگان [English]

  • Farzad Azizi 1
  • Sayed Farid Khalifehloo 2
  • Gholamhosain Karimi doustan 3

1 Ph.D. Candidate in General Linguistics, Sistan & Balouchestan University

2

3 Professor of General Linguistics, Tehran University

چکیده [English]

In this paper, the Mukriyani’s layered structure of NPs (one of the Surani’s Kurdish dialects) has been examined according to Van Valin’s (2005) framework. In this framework, NPs consist of two projections: a constituent projection consisting of a Nucleus and a Core plus one or more Peripheries for each of them, and a grammatical projection consisting of operators. This research is a descriptive-analytic one in which the  data have been extracted from the written sources of Mukriyani dialect, and also from the intuition of one of the researchers who is a native Mukriyani speaker. These data have been analyzed according to the mono-layered pattern of RRG and finally the proposed Mukriyani’s NPs pattern has been offered. Among the results of this research, we can refer to the independence of NPs’ structure from the linier order of their elements; however, the enclitics attached to the NUCN reflecting the number or definiteness are among the Core or NP operators. Another result of the research shows that in Mukriyani, the post-Nucleus adjectives make the Nucleus peripheries and the pre-Nucleus adjectives are among the Core operators.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "NP"
  • "Role and Reference Grammar"
  • "nucleus"
  • "core"
  • "Mukriyani Kurdish language"
پیمان، شهرام، والی رضایی و محمد عموزاده (1395). ساختار گروه اسمی زبان فارسی بر پایه دستور نقش و ارجاع، رساله دکتری زبان­شناسی، دانشگاه اصفهان.
تفکری رضایی، شجاع و کبری نظری (1392). نقش ممیز عدد در گروه حرف تعریف کردی کلهری. مجله پژوهش‌های زبانشناسی، سال پنجم، شماره دوم، صص 89-108.
دانش‌پژوه، فاطمه (1393). ساخت به اصطلاح مجهول در زبان کردی (کرمانجی، سورانی)، رساله دکتری زبان­شناسی همگانی، بخش ادبیات و زبان‌های خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
ــــــــــــــــــــــــ. ارگتیو در زبان کردی (سورانی- هورامی- بادینی) در چارچوب نظریه حاکمیت و مرجع‌گزینی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه زبانشناسی و زبان انگلیسی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
رخزادی، علی (1379). آواشناسی و دستور زبان کردی، انتشارات ترفند، تهران.
علی‌نژاد، بتول و صادق محمدی بلبلان‌آباد (1393). واژه‌بست‌های ضمیری در گویش کردی سورانی: تعامل با حروف اضافه. فصلنامه علمی-پژوهشی زبان و ادب فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج، سال ششم، شماره 18، صص 94-75.
کاوسی­نژاد، سهیلا (1376). حذف در گروه اسمی زبان فارسی. نامه فرهنگستان، شماره 12، صص: 166-146.
محمدی بلبلان آباد، صادق (1387). رویکردی کمینه‌گرا به ساخت اضافه در زبان کردی (گویش سورانی)، پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبانشناسی همگانی، دانشگاه کردستان.
Alexiadou, Artemis et al 2007. Noun Phrase in the Generative Perspective, Mouton de Gruyter, Berlin.
De Monnink 2000. On the move: the mobility of constituents in the English noun phrase: a multi-method approach, Doctoral dissertation, Radboud University Nijmegen:Amsterdom.
Dik, Simon C. 1997. The Theory of Functional Grammar: the structure of the clause, Mouton de Gruyter, New York.
Everett, Daniel L. 2002. Asymmetrical clause linkage in Wari, unpublished MS., University of Manchester. (Available on RRG web site.)
Jesperson, O, 1935. The Philosophy of Grammar, University of Chicago Press.
MacKenzie, D. N. 1961. Kurdish Dialect Studies, Oxford University Press, London.
Pavey, Emma L. 2010.The Structure of Language, Cambridge University Press.
Pustejovsky, James 1998. The Generative Lexicon, The MIT Press.
Rijkhof.  2002. The Noun Phrase, Oxford University Press.
Tahir,Rebwar 2017. Two DP Layers within the Central Kurdish Noun Phrase, Linguistics and English language postgraduate conference, Newcastle University, UK.
Thackston,W.M. 2013. SoraniKurdish: A Reference Grammar with Selected Readings, www.fas.harvard.edu/~iranian/Sorani/Harvard.
Taylor, JR. 2002. Cognitive Grammar, Oxford: Oxford University Press. 
Van Valin Jr., R. D. 2005. Exploring the Syntax- Semantics Interface, Cambridge: Cambridge  university  press.
ــــــــــــــــــــــــــــــ. 2001b.  An introduction to syntax, Cambridge: Cambridge University Press.
VanValin, Robert D. and Randy J. LaPolla 1997. Syntax: structure, meaning and function, Cambridge University Press.