نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سارا منتظری ¹
• علی افخمی ²
• عطیه کامیابی گل ³

¹ گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران

² استاد زبانشناسی دانشگاه تهران

³ استادیار گروه زبان شناسی دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران

چکیده

درک معنایی اسامی مرکب از جمله موضوعاتی است که در چارچوب نظری زبان­شناسی شناختی مطرح می­شود. اسامی مرکب با توجه به رابطۀ معنایی پایه­های کلمات مرکب به چهار گروه تقسیم  که با توجه به معیار وجود یا عدم وجود هستۀ معنایی، دو گروه اصلی اسامی مـرکـب درون­مرکز و برون­مرکز در این پژوهش مورد بررسی قرار می­گیرند. فهرستی از این اسامی به‌صورت کتابخانه­ای از متون مختلف گردآوری شد و برای آزمون این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت. پـس از بـررسـی آزمون­های متعدد درک زبانی، آزمون جفت کردن تعریف کلمه مورد استفاده قرار گرفت و در قالب برنامکی در تلفن همراه هوشمند بر روی فارسی­آموزان سطح میانۀ مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی­زبانان (آزفا) دانشگاه فردوسی مشهد به مرحلۀ اجرا رسید. در مجموع، 888 دادۀ به­دست آمده از آزمون (37 آزمودنی که 24 تعریف را با اسم مرکب مورد نظر جفت نمودند) توصیف و با آزمون­های آماری استاندارد تحلیل شدند. سرانجام، یافته­های آزمون­های آماری تی و پیـرسون نشـان دادنـد کـه به­دلیل وجود هستۀ معنایی در اسامی مرکب درون­مرکز، میزان درک معنایی فارسی­آموزان از اسامی مرکب درون­مرکز بیشتر از اسامی مرکب برون­مرکز است و همچنین درک آن­ها از اسـامـی مرکب درون­مرکز با سرعت بیشتری نسبت به اسامی مرکب برون­مرکز انجام می­شود. از طرفی، میان درک فارسی­آموزان از اسامی مرکب درون­مرکز و برون­مرکز رابطۀ همبستگی وجود دارد؛ بنابراین، وجود نوعی رابطه در اسـامـی مرکب درون­مرکز نسبت به اسامی مرکب برون­مرکز سریع­تر فهمیده می­شود و در نتیجه، نظریۀ رقابت میان رابطه­ها در اسامی مرکب (کارین) تأیید می­شود.

کلیدواژه‌ها

• درک
• اسامی مرکب
• درون مرکز و برون مرکز
• فارسی آموزان
• نظریۀ کارین

عنوان مقاله [English]

Semantic Comprehension of Persian Endocentric and Exocentric Compound Nouns in Persian-learners: A Cognitive-Semantic

نویسندگان [English]

• Sara Montazeri ¹
• Ali Afkhami ²
• Atiyeh Kamyabi Gol ³

¹ Department of Linguistics, Faculty of Letters and Humanities, University of Tehran, Tehran, Iran

² Professor of Linguistics at University of Tehran

³ Assistant Professor of Linguistics at Ferdowsi University of Mashhad, Iran

چکیده [English]

Semantic comprehension of compound nouns is one of the subjects discussed in theoretical framework of cognitive linguistics. Compound nouns are divided into four groups based on the semantic relation of its components. According to the criterion of existence or absence of a semantic head, two main groups of endocentric and exocentric compound nouns are investigated in this study. A list of these nouns was collected as a library research from different texts and used to test this research. After examining multiple language comprehension tests, definition-word pairing test was used and in the form of an application on smart phones on Persian-learners of the middle level in Teaching Persian as a Second Language (TPSL) of Ferdowsi University of Mashhad was performed. Totally, 888 data were obtained from the test (37 subjects paired 24 definitions with compound nouns) described and analyzed by standard statistical tests. Finally, T and Pearson tests showed that due to the semantic head in endocentric compound nouns, the level of semantic comprehension of Persian-learners of endocentric compound nouns is greater than that of exocentric compounds. Besides, comprehension of Persian learners from Persian endocentric compounds is faster than exocentric compounds. Also, there is a correlation between the comprehension of Persian learners of endocentric and exocentric compound nouns. Therefore, the existence of a kind of relationship in endocentric compound nouns is understood more quickly than exocentric compound nouns. Therefore, the theory of Competition among Relations in Nominals (CARIN) is confirmed.

کلیدواژه‌ها [English]

• comprehension
• compound nouns
• endocentric
• exocentric
• Persian-learners
• CARIN Theory