نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان
2 استادیار گروه زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه اصفهان
3 استاد گروه زبان‌شناسی، دانشگاه اصفهان
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
This study aims at examining the construction of the word-formation pattern of [del-X] (compounds of “heart”) and investigating its semantic variations, the most general schema and subschemas in Persian employing the Construction Morphology approach (Booij, 2010). To this end, a collection of 71 compound words starting with “del” were collected from Bijankhan Corpus, Dehkhoda and Zansoo Dictionaries and Google. Then they were assigned to different categories based on their semantic variations and the specified categories were closely studied. The results reveal that one general constructional schema and Three subschemas have command of this construction and the central meaning “distinctive feature of an entity related to SEM del and X” is the most abstract pairing of form-meaning understood from all products of this word-formation pattern. This implies that the [del-X] pattern is basically an adjective-making construction and the usage of its compound words in nominal category is through conversion activated by metonymy. Furthermore, it was revealed that the polysemy we deal with here is not at the word level but it is at the construction level.
کلیدواژه‌ها [English]
ابی‌الخیر، ایران‌شاه (1370). بهمن‌نامه، تصحیح رحیم عفیفی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
اسدی طوسی، علی‌بن‌احمد (1354). گرشاسپ‌نامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران، طهوری.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (1374). چهل سال تاریخ ایران در دورۀ پادشاهی، به تصحیح ایرج افشار. تهران، اساطیر.
امیرارجمندی، سیده نازنین و مصطفی عاصی (1392). زایایی فرآیند ترکیب در زبان فارسی، زبانشناخت، سال چهارم، شمارۀ اول، بهار و تابستان، ص 1-14.
انوری، حسن (1381). فرهنگ سخن، تهران، سخن.
انوری ابیوردی، اوحدالدین (1356). دیوان انوری. تهران، پیروز.
بلعمی، ابوعلی‌محمد (1341). تاریخ بلعمی، به کوشش محمدتقی‌بهار، تهران، انتشارات اداره کل نگارش.
بیهقی، ابوالفضل (1350). تاریخ بیهقی، مشهد، دانشگاه مشهد.
ترابی، سارا (1393). بررسی عملکرد وندهای اشتقاقی اسم عامل ساز زبان فارسی در چارچوب صرف ساخت‌محور، پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشتۀ زبان‌شناسی، دانشگاه اصفهان.
دهخدا، علی‌اکبر (1351). لغت‌نامه، تهران، نشر دانشگاه تهران.
دهلوی، امیرخسرو (1343). دیوان کامل امیرخسرو دهلوی، تهران، جاویدان.
رفیعی، عادل و سارا ترابی (1393). وراثت و انگیختگی رابطه صورت و معنی در واژگان: نمونه‌هایی از واژه‌سازی زبان فارسی. علم زبان، سال دوم، شمارۀ سوم، پاییز و زمستان، ص49-64.
رفیعی، عادل (1387). نگاهی به عملکرد معنایی پسوندهای اشتقاقی زبان فارسی، رسالۀ دکتری زبان‌شناسی همگانی، دانشگاه علامۀ طباطبائی.
طباطبائی، علاءالدین (1382). اسم و صفت مرکب در زبان فارسی، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
فردوسی، ابوالقاسم (1383). شاهنامه، بر اساس چاپ مسکو، به کوشش سعید حمیدیان، تهران، قطره.
قبادیانی، ناصربن خسرو (1359). دیوان ناصر خسرو. تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
کشانی، خسرو (1372). فرهنگ زانسو، تهران، مرکز نشر دانشگاهی.
محمودی بختیاری، بهروز (1389). ترکیب‌های نحوی در زبان فارسی. رشد آموزش زبان و ادب فارسی، دورۀ 23، شمارۀ سوم، بهار، ص32-37.
نغزگوی‌کهن، مهرداد و شادی داوری (1391). شبه‌وندشدگی، پژوهشهای زبان‌شناسی تطبیقی، دوره 2، شمارۀ 3، ص 65-85.
Adams, V. 1973. An introduction to modern English wordformation, London, Longman.
Arcodia, C. F. 2012. Construction and headedness in derivation and compounding, Morphology, 22: 365-397.
Audring, J, and G. Booij. 2007. Constructional licensing in morphology and syntax. In G. Booij, et al. (eds.), On-line Proceedings of the Fifth Mediterranean Morphology Meetings (MMM5), Frejus 15-18 September 2005, University of Bologna.
Bauer, L. 2008. Exocentric Compounds, Morphology, 18: 51-74.
Bisetto, A, and S. Scalise. 2005. Classification of compounds, Lingue e Linguaggio, 4(2): 319–332.
Booij, G. 2010. Construction Morphology, Oxford, Oxford University Press.
Booij, G. 2012. Compounding and Construction Morphology. In R. Lieber and P. Štekauer (eds.), TheOxford Handbook of Compounding (322-347), Oxford: Oxford University Press.
Ghobadiani, N.K. 1980. Divan-e Nasir Khosrow, corrected by Mojtaba Minavi & Mehdi Mohaghegh, Tehran, University of Tehran. [In Persian].
Goldberg, A. E. 1995. Constructions: A construction grammar approach to argument structure, Chicago, Chicago University Press.
Hüning, M. and G. Booij. 2014. From compounding to derivation: The emergence of derivational affixes through constructionalization, Folia Linguistica, 42( 2): 579-604.
Lieber, R. 1981. On the organization of the lexicon, Bloomington, Indiana University Linguistics Club.
Rainer, F. 2005. Typology, diachrony, and universals of semantic change in word formation: a Romanist’s look at the polysemy of agent nouns, In G. Booij, et al. (ed.), Proceedings of the Fifth Mediterranen Morphology Meeting, Catania: University of Catania.
Ralli, A. 2013. Compounding in Modern Greek, Studies in Morphology, 2: 181-199.
Ryder, M.E. 1991. Mixers, mufflers and mousers: The extending of the –er suffix as a case of prototype reanalysi, Berkely Linguistic Society, 17: 299-311.
Sharifian, F. 2011. Cultural Conceptualisations and language, John Bnjamin Publishing Company.
Umbreit, B. 2010. Does love come from to love or to love from love? Why lexical motivation has to be regarded as bidirectional, In A. Onysko ad S. Michel (eds.), Cognitive Perspectives on Word-Formation (301-333), Berlin: Mouton de Gruyter.
)