نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشجوی دکتری گروۀ زبان‌شناسی دانشگاه تهران
2 استاد گروۀ زبان‌شناسی، دانشگاه تهران
3 دانشیار گروۀ هنرهای نمایشی، دانشگاه تهران
چکیده
در این پژوهش می‌کوشیم سازوکارهای تصریح ترجمه‌ای را با عطف توجه به بنیادهای شناختی آن و در چهارچوب عملیات‌های تعبیرگری شناختی شناسایی و صورت‌بندی کنیم. در همین راستا با فهم تصریح به مثابۀ نوعی تصمیم کاربردشناختی و با پذیرش نقش برسازندۀ تعبیرگری در معنی (لانگاکر 2008) تصریح دگرگشتی تلقی شده است که بر حسب آن، شیوۀ کاربست یک عملیات تعبیرگریِ شناختی در متن مبدأ، به شیوه‌ای دیگر در متن مقصد دگرگون شود. کارکرد این دگرگونی کاهش زحمت پردازشی و تأمین دسترسی آسان‌تر و سریع‌تر به به آن چیزی است که در تفسیر مترجم، «معنیِ متن» تلقی شده است. مبتنی بر این صورت‌بندی، و با عنایت به دیدگاه کرافت (2009) مبنی بر اینکه تعبیرگری با هدف برقراری ارتباط و تحقق موفقیت‌آمیز کنش اطلاع‌دهندگی صورت می‌پذیرد، 10 سازوکار تصریحِ شناختی و اقسام فرعی آنها در چهارچوب چهار عملیات تعبیرگری اصلی، یعنی گزینش، قضاوت، نظرگاه و برساختن، و زیرمقوله‌های آنها شناسایی و معرفی شده‌اند. این سازوکارها، وقوع تصریح را نه در سطح واژگان و ساختار، که در حوزۀ فرایندهای مفهوم‌پردازی و متناسب با انگیزه‌های شناختیِ وقوع‌شان شناسایی می‌کنند. از رهگذر تحلیل کیفی نمونه‌های سنخ‌نما شیوۀ عملگری سازوکارها تشریح شده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Toward a Cognitive Taxonomy for Explicitating Shifts in Translation
نویسندگان [English]
- Soheil Daneshzadeh 1
- Ali Afkhami 2
- Behrooz Mahmoodi-Bakhtiari 3
1 Ph.D. Candidate, Department of Linguistics, University of Tehran
2 Professor, Department of Linguistics, University of Tehran
3 Assistant Professor, Department of Dramotic Art University of Tehran
چکیده [English]
In this paper, we attempt to present an alternative approach to the concept of translational explicitaion. First, we shortly evaluate the validity of a fundamental presupposition widespread in explicitation research according to which, if converting A to B is an instance of explicitation, then converting B to A cannot have an explicitating effect. Then we introduce explicitation in translation as a pragmatic decision made by the translator to reduce processual effort on the part of target language audience and to provide an easier and faster access to the “meaning” of the text. Then, within the framework of construal operations (Croft Cruse, 2004), we propose a new taxonomy of explicitational mechanisms. These mechanisms change the way in which a construal operation is applied in source text and bring about construals in the target text which provide easier access to what the translator construes as the gist of the usage-event. All four construal operations, i.e., attention, judgment, perspective and constitution can be the locus of these explicitating mechanisms.
کلیدواژه‌ها [English]
- explicitation
- Translation
- construal operations
- explicitating mechanisms
- source text
- target text
|
Lambrecht, K. 1994. Information structure and sentence form. Topic, focus, and the mental representations of discourse referents. Cambridge Studies in Linguistics, vol. 71. Cambridge: Cambridge University Press.
Langacker, R. 1987. Foundation of cognitive grammer, Vol. 1: Theoretical prerequisites. Stanford: Stanford University Press.
Langacker, R. 2000. Grammer and conceptualization. Berlin, New York: Mouton de Gruyter.
Langacker, R. 2008. Cognitive grammer: A basic introduction. Oxford: Oxford University press.
|
)