نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• ساره عبداللهی ¹
• فریده حق بین ²
• مسعود قیومی ³

¹ دانشجوی دکتری گروۀ زبان شناسی دانشگاه الزهرا

² دانشیار گروۀ زبان شناسی دانشگاه الزهرا

³ استادیار گروۀ زبان شناسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

دستورنقش­نمای واژگانی یکی از دستور­های زایشی غیرگشتاری است که  امروزه مبنای تحلیل و تهیه دادگان درختی در زبان­شناسی رایانشی  قرار­گرفته است. از جمله ویژگی­های این دستور آن است که در آن به­جای تبدیل یک ساخت زیرین با کمک گشتار به روساخت، تنها یک ساخت ظاهری درنظر گرفته می­شود و ازاین‌رو، این دستور به وجود گشتار قائل نیست. مهم­ترین ویژگی این دستور این است که در آن چند سطح به­طور موازی برای نمایش اطلاعات زبان­شناختی وجود دارد. دو سطح اصلی در این دستور عبارت‌اند از سطح ساخت سازه­ای که ساختار سلسله­مراتبی عناصر جمله را به­صورت درخت سازه­ای نشان می­دهد و سطح نقش­نما که روابط دستوری و اطلاعات انتزاعی مربوط به معنی را در قالب یک ماتریس نمایش می­دهد. علاوه بر این دو سطح عمده، سطوح دیگری شامل سطح ساخت موضوعی، سطح ساخت معنایی و سطح ساخت اطلاعی نیز وجود دارند. در مقاله حاضر، سطوح دستور نقش­نمای واژگانی با تمرکز ویژه بر سطح نقش­نما در برخی ساخت­های زبان فارسی شامل جملات ساده و مرکب، بند متممی، ساخت­های ملکی، مبتدایی و تمییز مورد بررسی قرار می­گیرد. نتیجه به دست آمده بیانگر آن است که دستور نقش­نمای واژگانی به­خصوص درسطح نقش­نما توانایی توصیف ویژگی­ها و تبیین پدیده­های زبان­شناختی موجود در زبان فارسی از جمله غیرپایگانی بودن زبان فارسی و فرایند مجهول و مبتداسازی را دارد. همچنین، در این جستار مشخص گردید در زبان فارسی با توجه به مدل لودروپ[1] (2011)، ده نقش دستوری قابل ارائه است که به دو دسته موضوع-غیر موضوع از طرفی و گفتمانی-غیرگفتمانی از طرف دیگر تقسیم می­شوند.



[1]. Lodrup

کلیدواژه‌ها

• دستور نقش نمای واژگانی
• سطوح موازی
• سطح ساخت سازه ای
• سطح نقش نما
• نقش‌های دستوری

عنوان مقاله [English]

Lexical Functional Grammar Levels of Representation in Certain Persian Syntactic Structures

نویسندگان [English]

• Sare Abdollahi ¹
• Farideh Haghbin ²
• Masood Ghayoomi ³

¹ Ph.D. Candidate, Department of Linguistics, Alzahra University

² Associate Professor, Department of Linguistics, Alzahra University

³ Assistant Professor, Department of Linguistics, Institute for Humanities and Cultural Studies

چکیده [English]

Lexical Functional Gramma (LFG) is a non-transformational generative grammar, which excludes concepts such as deep structure, surface structure and transformation. Rather than shifting a deep structure into a surface form through transformations, LFG maintains the idea that several structures exist in parallel levels. The two main structures in the LFG are constituent structure and function structure, which are abbreviated as c-structure and f- structure, respectively. LFG is also comprised of other structures including argument structure, semantic structure, and information structure. The present paper mainly focuses on the f-structure to prove the capability of LFG in explaining some linguistic phenomena and characteristics of Persian language such as passivization, non-configurationality, and topicalization. Certain Persian structures such as simple and compound sentences, complement clauses, and genitive structures are studied and, following 10 grammatical roles are introduced for Persian Lodrup’s (2011) model, which are classified as argument vs. non-argument and discourse vs. non-discourse.

کلیدواژه‌ها [English]

• lexical functional grammar
• constituent structure
• function structure
• grammatical functions