نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مرضیه بدیعی ¹
• بتول علی نژاد ²
• والی رضایی ²

¹ دانشجوی دکتری گروه زبان شناسی دانشگاه اصفهان

² دانشیار گروه زبان شناسی دانشگاه اصفهان

چکیده

تحقیق حاضر به ارتباط متغیرهای آکوستیکی (دامنه زیروبمی، دیرش و شیب) با نوع جمله (خبری و پرسشی) در آخرین رخداد زیروبمی جملات خبری و پرسشی بله/ خیر در چارچوب مدل شیب می­پردازد. از آنجائی که مطالعات انجام‌شده (ماه­جانی، 2003؛ سادات­تهرانی، 2007؛ اسلامی، 2000؛ ماهوتیان، 1997) حاکی از تفاوت جملات پرسشی و خبری در آخرین رخداد زیروبمی است، هدف این است که مشخص شود از لحاظ ادراکی، چه پارامترهای آکوستیکی در تشخیص جملات خبری از پرسشی دخیل هستند؛ بنابراین برای رسیدن به این مهم، ابتدا در بخش تولیدی از تحلیل­های آماری در رابطه با درجات متفاوتی از میزان دیرش، دامنه زیروبمی و شیب در جملات خبری و سؤالی بله/ خیر و سپس در بخش ادراکی ابتدا به دست‌کاری متغیرهای آکوستیکی دیرش، دامنه زیروبمی و شیب پرداخته شده است و سپس از آزمون­های ادراکی جهت میزان موفقیت کار استفاده شده است. در بخش تولیدی ابتدا چهل جمله پرسشی بله/ خیر و خبری معادل هم توسط پنج گویشور فارسی‌زبان خوانده و سپس از طریق نرم­افزار پرات به تحلیل داده­ها و اندازه­گیری پارامترهای آکوستیکی پرداخته شد و در ادامه با تحلیل آماری و با استفاده از آزمون تی­استیودنت به مقایسه میانگین متغیرهای مختلف در جملات پرسشی و خبری پرداخته­ایم. نتایج نشان می­دهد میانگین متغیرهای دامنه و دیرش به‌جز شیب، در جملات پرسشی بیش از میانگین این متغیرها در جملات خبری است. در مرحله بعد، نقاط آکوستیکی از جمله: سمت­ راست­ترین خیز، قله پایانی، دره دوم و دره اول جملات پرسشی تحت دست‌کاری قرار گرفت تا به جمله خبری متناظر تبدیل شود. در بخش آزمون ادراکی میزان پرسشی و خبری بودن جمله دست‌کاری شده از طریق پرسشنامه مشخص گردید و معلوم شد که f0 سمت راست­ترین خیز مهم­ترین عامل در تشخیص جملات پرسشی از خبری است و دست‌کاری همه نقاط آکوستیکی به صورت هم‌زمان و یکجا بیشترین تأثیر را بر تعیین نوع جمله دارد.

کلیدواژه‌ها

• جمله سؤالی
• جمله خبری
• مدل شیب
• دست‌کاری
• آزمون ادراکی

عنوان مقاله [English]

Manipulation of the Acoustic Variables of Yes/No Questions for the Purpose of Turning them into Statements Based on Tilt Model

نویسندگان [English]

• Marziyeh Badiee ¹
• Batool alinezhad ²
• Vali Rezai ²

¹ Ph.D. Candidate, Department of Linguistics, University of Isfahan

² Associate Professor, Department of Linguistics, University of Isfahan

چکیده [English]

This paper investigates intonational characteristics of yes/no questions in contrast to statements in Persian. Based on Tilt model, acoustic variables including duration, pitch amplitude and tilt are compared between these two sentence types. Since studies (Eslami, 2000; Mahjani, 2003; Mahootiyan, 1997; Sadat Tehrani, 2007) have shown the difference between yes/no question and statement is in the last intonational event, the goal is to determine which acoustic parameters are conceptually important in identifying the type of the sentence. To achieve this, at first, in the production stage, we used statistical analyses in relation to different levels of duration, pitch amplitude and tilt in questions and statements. Then, in the perception stage, first, we manipulated   acoustic variables (duration, pitch amplitude and tilt), then perceptual tests were used to measure the success of work. In the production stage, 40 yes/no questions and their corresponding and statements were read by five Persian speakers, and then through Praat software, the data were analyzed and the acoustic parameters measured. In the next step, by means of Student^'s t- test, we compared the mean of different variables in the questions and statements. The results of our statistical analyses showed that the average of duration and pitch amplitude except tilt variable were higher in final peak in questions. In the next stage, we manipulated the target points, including: edge f0, final peak, rightmost valley and penultimate valley in order to change the question to statement. Perceptual salience of these acoustic cues was investigated through questionnaire identification tests. The perception tests indicate that only the utterance-final edge F0 is a strong perceptual cue to make a distinction between question and statement. And simoltaneovs manipulation of all target points showed greatest effect on identifying the type of sentence.

کلیدواژه‌ها [English]

• Question
• Statement
• Tilt Model
• Amplitude
• Manipulation
• Perception Test