نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار زبان وادبیات فارسی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد گچساران، گچساران، ایران.

2 کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد الیگودرز، الیگودرز، ایران.

چکیده

از آنجا که ساخت بیشتر واژه ­های زبان فارسی به دوران هندواروپایی و آریایی (اَریه­ای) برمی‌گردد و مفهوم واژه­ ها نشان­ دهندة باورهای اقوام نخستین و نگرش آنها دربارة کارکرد واژه ­ها است، باید نگاهی ژرف-با وجود منابع اندک-به این دو دوره کرد؛ در این رابطه، دانش زبان­شناسی تطبیقی و بررسی روایات اساطیری این اقوام طی این دو سده، راه را برای بازسازی واژه ­های مشترک آنان آسان­ تر کرده است. پارسیان از اقوام آریایی پس از دولت ماد ایرانی، نخستین قومی بودند که امپراتوری جهانی تشکیل دادند، با وجود این، واژه پارس که ساختی کهن دارد، در اسناد تاریخی به معنی آن اشاره­ای نشده است و زبان‌شناسان به این علت دربارة آن اختلاف نظر دارند و تنها بر پایه اسناد زبان­ شناسی نظرات گوناگونی داده­اند. از این رو، در کنار مباحث زبان شناسی، باید نگاهی به تبادلات زبانی، اساطیری و فرهنگی با تمدن­ های میان رودانی هم داشت، زیرا پارسیان پس از مهاجرت به فلات ایران و قرار گرفتن به جای دول میان رودانی در موارد بسیاری وام­دار آنان شدند و به ویژه اینکه نام پارس همراه با نام ماد نخستین بار در اسناد آنان آمده است. هدف این مقاله، بررسی ساختار و معنی واژة پارس بر پایه اسناد زبان­ شناسی و روایات تاریخی- اساطیری است؛ بنابراین، این مقاله به دنبال پاسخ به زمان شکل­ گیری این واژه و سپس محتمل­ ترین معنی برای آن است؛ از این رو، روش کار هم بررسی ساختار زبانی و شکل نخستین واژه پارس بر پایه متون آشوری و روایات اساطیری یونانی است و آنگاه یافتن محتمل­ ترین معنی بر پایة همین اسناد و شکل نخستین واژة پارس است؛ از آنجا که هر واژه­ ای را باید طبق شکل نخستین آن معنی کرد، در پایان، برپایه اسناد زبان­ شناسی و تاریخی، معانی کناری، پلنگ، تبر و داس برای شکل نخستین *parsu/va در نظر گرفته شده است و از میان آنان، معنی «داس» برای واژه پارس محتمل­ تر پنداشته شده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Morphology and Meaning of the Pārs (Parsumaš) Based on the Linguistic Evolutions and Historical-Mythological Traditions

نویسندگان [English]

  • Behzad Moeini Sam 1
  • Sara Mohammadiَ Avandi 2

1 Assistant Professor of Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Gachsaran Branch. Gachsaran, Iran.

2 M.A in Persian Language and Literature, Islamic Azad University, Aligudarz Branch, Aligudarz, Iran.

چکیده [English]

It is necessary to study the vocabulary of the Indo-European and Indo-Iranian periods because the structure of most Persian words goes back to the Indo-European and Indo-Iranian periods and  their  meanings show the beliefs of the earliest people and their views on the function of their morphology. During the recent centuries, comparative linguistics and mythology have facilitated the reconstruction of the words common between the two tribes. The Persians were the first Indo-Iranian tribes who established a world empire; nevertheless, there is no reference to the meaning of the word Pārs, which has an ancient construction, in historical documents. Consequently, linguists have different opinions about its meaning, and their views are just based on the linguistic document. So, in addition to linguistic and historical issues, one should also look at linguistic, mythological, and cultural exchanges with Mesopotamian civilizations because, after migrating to the Iran plateau and replacing the Mesopotamian states, the Persians owed them in many respects, including the fact that the word Pārs together with the  word Medes, has been mentioned in their documents for the first time. This research aims  at studying the structure and meanings of Pārs based on linguistic documents and historical-mythological traditions. Therefore, this research seeks to look for the time of  the formation of this word and  its most probable meanings. Hence, the method is to study the linguistic structure and morphology of the primary form of the word Pārs based on Assyrian texts and Greek mythological traditions and then find the most probable meaning. Since each word must be interpreted according to its primary form, in the end,  the meanings  of corner, leopard, ax and sickle are considered for the primary form *parsu/va, based on linguistic and historical documents, and "sickle" has been assumed as the most probable meaning for Pārs.

کلیدواژه‌ها [English]

  • “Pārs”
  • “Parsumaš”
  • “Corner”
  • “Leopard”
  • “Ax”
  • “Sickle”
Aelian. 1959. On the Characteristics of Animals. III. Translated by A.F. Scholfield. Cambridge. Massaxhusetts. Harvard University Press.
Aeschylus. 2008. Persian and Other Plays. Translated by Christopher Collard. Oxford. New York. Oxford University Press
Anthony, D. w. 2007. The Horse and wheel and Language. Princeton University press. Princeton and Oxford.
Apollodorus, 1940. Apollodorus the Library. Translated by James George Frazer. New York. G.P.Putnam’s Sons
Arrian. 1944. Anabasis Alexander (Books V-VII). Translated by P. Robson. Massachussetts. Harvard University Press.
Bartholomae, Ch. 1904. Atiranisches Wörterbuch. Straussburg. Karl J. Trübner
Beekes, R. S. P. 2010. Etymological Dictionary of Greek. Leiden & Boston. Brill Publishing
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .2011. Comparative Indo-European Linguistics, an Introduction. Philadelphia, John Benjamins Publishing Company.
Benveniste, E. 1969. Le vocabulaire des Institutions Indo-europeenes. Paris. Aux Editions Gillimard.
Bianchi, M. 1875. The Mythology of Greece and Rome, with Special Reference to its Use in Art. London. Chapman and Hall, Ld. 
Bilde, P. G & Petersen, J. H. 2008. Meetings of Cultures in the Black Sea Region. Denmark. Aarus University Press
Borger, R. 2004. Mesopotamisches Zeichenlexikon. Münster. Ugarit-Verlag.
Buck, C. D. 1949. A Dictionary of Selected Synonyms in the Principal Indo-Europen Lnaguages. Chicago and London.The University of Chicago Press.
Bulfinch, Th. 1885. Bulfinch’s Mythology, the Age of Fable or Stories of Gods and Heroes. London
Clauss, M. 2001. The Roman Cult of Mithras, the God and his Mysteries. Translated by Richard Gordon. Britain. Cambridge University Press.
Cogan, M & Israel E. 1911.  Ah Assrria, Studies in Assyrian History. Jerusalem. The Mahnes Press, the Hebrew University.
Colakis, M & Mary J. M. 2007. Classical Mythologyand more, A Reader Workbook. USA. Bolchazy-Carducci Publishers
Coleman. L. a. 2007. The Dictionary of Mythology. England. the Publishing house & Bennettes Close, Cippenham.
Comri. B. 1989. The World’s Major Languages. London & New York. Routledge Taylor and Francis Group.
Delitzsch. F. 1899. Assyrian Grammar with Paradigms Exercises Glossary and bibliography. Berlin. H. Reuther’s Verlagsbuchhandlung.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .1914. Grundzüge der Sumerischen Grammatik. Leipzig. J.c.Hinrichsche Buchhandlung.
Ebeling. E & Bruno. M. 2003-5. Reallexikon der Assyriologie und Vorderasiatischen Archäologie.  Zehnter Band. Berlin. Walter de Gruyter
Farrokh. K. 2007. Shadow in Desert. Britain. Osprey Publishing
Gamkrelidze T. V. & Vjaceslav V. I .1995 Indo-European and the Indo-Europeans, a Reconstructed and Historical Analysis of a Proto-Language and a Proto-Culture. Part I. New York. Berlin. Mouton de Gruyter.
Gelb, I.J. 1961. Old Akkadian Writing and Grammar. Chicago. Illinois. The University of Chicago Press.
Grayson, A. K. 1996. Assyrian Rulers of the Early First Millennium BC II (858-745 BC). Toronto. Toronto of University Press
Hansen, W. 2004. Handbook of Classical Mythology. ABC-CLIO inc. Oxford
Herodotus. 1922. Histories. Vol I. Translated by Goldy. Massachusettes. Harvard University Press.
_______­­___. 1938. Histories. III. Translated by A.D. Godley. Cambridge and Massachusetts. Harvard University Press.
Hesiod. 1920. The Homeric Hymns and Homerica. Translated by Huge G. Evelyn-White. London. William Heinemaan LTD
Hinnells, J. 2007. A Handbook of Ancient Religion. UK. Cambridge Press.
Hinz, W. 1973. Neue Wege im Altpersischen. Band 1. Wiesbaden. Otto Harrassowitz.
Hoffmann, K & Bernhard. F. 2004. Avestische Laut-und Flexionslehre. Innsbruck.
Hübschmann, H. 1895. Persische studien. Straussburg. Karl J. Trübner.
Johnson, E. L. 1917. Historical Grammar of the Ancient Persian Language. New York. Amarican Book Company.
Kapovič, M. 2017. The Indo-European Languages. London. Rotledge Francis
Kent, R. 1950. Old Persian Grammar Texts Lexicon. New Haven. Connecticut. American Oriental Society.
Khachikjan, M. 1998. The Elamite Language. Consiglio Nazionale Della Ricerche. Rome. Istituto per Gli Studi Micenei ed Egeo-Anatoloci. 9
King, L.w. 1898. First Steps in Assyrian, a Sketch of Assyrian Grammar. London. Kegan Paul, Trench, Trübner and Ltd.
Kohl, Ph. L. 2007. The Making of Bronze Age Eurasia. London. Cambridge University Press
kuz’mina, E E. 2007. The Origin of the Indo-Iranian. Leiden. Boston. Brill
Langdon, St. 1911. A Sumerian Grammar and Chrestomathy, with a Vocabulary of the Principal roots in Sumerian. Paris. Libraire Paul Geuthner.
Lubotsky, A. 2007. An Etymological Dictionary of the Proto-Indo-European. Dnghu Association Press.
Mallory, J. P. & D. Q. Adams. 1997. Encyclopedia of Indo-European Culture. London & Chicago. Fitzroy Dearborn Publishers.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ .2006. The Oxford Introduction to Indo-European and the Proto-Indo-European World. Oxford. New York. Oxford Press.
Martirosyan, H. K. 2005. Etymological Dictionary of the Armenian Inherited Lexicon. Armenia
Maximilian, S. 1916. Assurbanipal und die Letzten Assyrischen könige bis zum Untergange Ninivehh’s. J.C.Hinrichs’sche Buchhandlung. Leipzig.
Mayrhofer, M. 1963. Kurzgefasstes Etymologisches Wörterbuch des Altindisches. Band II.  Heidleberg. Carl Winter. Universitätverlag.
______________ (1996): Etymologisches Wörterbuch des Altindoarischen.  Band II.  Heidleberg. Carl Winter. Universität verlag.
Midgley, M. S. 2004. Consequences of Farming in Southern Scandinavia, in ancient Europe, 8000 B.C. to A.D. 1000. An Encyclopedia of the BarbarianReferences 373 World.
Nabarz, P. 2005 The Mysteries of Mithras: the Pagan Belief that shaped the Christian world. Rochester. Library of Congress Cataloging-in-Publication
Nourai, A. 2000. An Etymological dictionary of Persian, English and other Indo-European Lnaguages. Germany
Oppert, M. M. J. & Menant. J. 1863. Grande Inscription du Palais de Khorsabad. Paris. Imprimerie Imperiale.
Pokorny, Julius. 1959, Indogermanisches Etymologisches Wörterbuch. Band III. Bern & München. Francke Verlag.
Provanzano, C. 2009. The Mysteries of Mitra: Tracing Syncretistic Connections to the Ancient near East. United States. ProQuest LLC.
Quiles, C. 2019. A Game off Clans, Collective Venatoresque, Agricolae Pastoresque. Spain. Academia Prisca.
Radner, K. 1998. The Prosopography of the Neo-Assyrian Empire. Vol I. Part I. University of Helsinki Press. Helsinki
Rix, H. 2001. Lexikon der Indo-Germanischen Verben, die Wurzeln und ihre Primarstammbildunge. Wiesbach. Dr Luddwig Reichert Verlag.
Safra, J. E. 2006. Britannica Encyclopedia of World Religions. London.  ENCYCLOPÆDIA BRITANNICA, INC.
Sauer, E. 1996. The End of Paganism in the North-Western Provinces of the Roman Empire. England. Tempvs Reparatvm
Schmitt, R. 1989. Compendium linguarum Iranicarum. Wiesbaden. Dr. Ludwig Reichert Verlag.
_____________. 2014. Wörterbuch der Altpersiche Konigsinschriften. Wiesbaden. Reichert Verlag
Tallqvist, K. L. 1914. Assyrian Personal Names. Leipzig. Printed by August Preis.  
Tavernier, J. 2006. Beiträge zur Namenforschung. Band 41. Heidelberg. Universitätverlag.
__________. 2007. Iranica in the Achaemenid Period (ca. 550- 330 B.C), Lexicon of Old Iranian Proper Nmaes and Loanwords, Attested in Non-Iranian texts. Orientalia Lovaniensia Analeta
____________. 2011. Elamite Analyse Grammaticale et lecture de Textes. Res Antique 8.
Ungnad, A. 1906. Babylonisch-Assyrische Grammatik. München C. H. Becksche Verlagbuchhandlung.
Watkins, C. 1999. Indo-European and the Indo-Europeans. London. Brill
Whiton, J. M. 1879.  A Lexicon Abridged from Liddell and Scott’s Greek-English Lexicon. New York. Harper and Brothers Publishers
Wiesbach, F.H. 1911. Die Keilschriften der Achäemeniden. Leipzig. J.C.Hinrichs’sche Buchhandlung
Williams, M. 1872. A Sanskrit-English Dictionary, Etymologically and philologically arranged with special reference to Greek, Latin, Gothic, German, Anglo-Saxon. Oxford. Clarendon Press.
Witzel, M. 2001. Autochthonous Aryans? the Evidence from Old Indian and Iranian Texts. Harvard. Harvard University Press
Woodard, R. D. .2009. The Cambridge Companion to Greek Mythology. Cambidge University Press. Cambridge.
Worthington, M. 2014. Complete Babylonian. USA. McGraw-Hili Companies.