نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• عبدالحسین حیدری

استادیار گروه زبان و ادبیات دانشگاه فرهنگیان

چکیده

پژوهش حاضر، تسلط دانش‌‌‌آموزان دوزبانۀ آذربایجانی-فارسی بر تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی را بر اساس انگارۀ چهار تکواژ مطالعه کرده است. خطا در کاربرد تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی از نوشته‌‌های 60 نفر از دانش‌‌‌آموزان دختر و پسر پایه‌‌های چهارم و پنجم ابتدایی روستاهای مرزی منطقۀ ارشق واقع در استان اردبیل، استخراج گردید و دسته‌‌‌بندی شد. روش پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی است. نخست تکواژهای وابستۀ هم‌‌نام فارسی در چارچوب انگارۀ چهار تکواژ، به تکواژهای محتوایی (ریشۀ فعل‌‌‌ها)، تکواژهای نظام‌‌مند متقدم (واژه‌‌‌‌بست ملکی، واژه‌‌‌‌بست نکره و ...) و تکواژ نظام‌‌‌مند بیرونی متأخر (تکواژهای اول شخص و دوم شخص مفرد فعل) دسته‌‌‌بندی شد. سپس فراوانی و درصد خطاهای دانش‌‌آموزان در کاربرد تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی مشخص گردید تا بر مبنای طبقه‌‌‌بندی تکواژها در انگارۀ چهار تکواژ تحلیل شود. نتایج تحلیل داده‌‌‌ها نشان داد که میزان خطای دانش‌‌‌آموزان پایۀ پنجم در کاربرد تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی نسبت به خطاهای دانش‌‌‌آموزان پایۀ چهارم کمتر است؛ بنابراین تسلط دانش‌‌‌‌آموزان بر کاربرد تکواژها، با ارتقاء به پایۀ‌‌ تحصیلی بالاتر و تقویت توانش زبانی بهبود می‌‌‌یابد. فراوانی بالای خطاهای دانش‌‌‌آموزان هر دو پایۀ چهارم و پنجم در کاربرد تکواژهای اول شخص مفرد و دوم شخص مفرد فعل در مقایسه با جفت تکواژهای هم‌‌‌نام آنها بیانگر آن است که دانش‌‌‌آموزان دوزبانۀ آذربایجانی-فارسی تکواژهای شخص و شمار فعل را دیرتر یاد می‌‌‌‌گیرند. از این رو یادگیری تکواژهایی که بر روابط دستوری دلالت دارند و در لایۀ بیرونی‌‌‌تر سطوح انتزاعی تولید گفتار انتخاب می‌‌‌‌شوند، نسبت به یادگیری تکواژهایی با معنای پربارتر و انتخاب‌شده در سطح مفهومی، دیرتر اتفاق می‌‌‌‌افتد؛ بنابراین بین ماهیت تکواژها (فعال شدن و انتخاب در سطوح انتزاعی) و ترتیب یادگیری آنها طبق طبقه‌‌‌بندی تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌‌نام در چارچوب انگارۀ چهار تکواژ، ارتباط وجود دارد. نتایج این پژوهش همسو با یافته‌‌‌های پژوهش‌‌‌‌های پیشین (ویی، 2000 و ...) نشان می‌‌‌‌دهد که انگارۀ چهار تکواژ از کارایی لازم برای تبیین ترتیب یادگیری تکواژهای زبان دوم برخوردار است.

کلیدواژه‌ها

• دانش‌‌‌‌‌آموزان دوزبانه
• فارسی
• ‌‌‌آذربایجانی
• تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌‌‌‌نام
• انگارۀ چهار تکواژ

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Analyzing the Acquisition of Persian Homonymous Bound Morphemes by Azerbaijani/Persian Bilinguals Based on 4-M Model

نویسنده [English]

• abdolhossein heydari

Assistant Professor, Department of Language and Literature, University of Farhangian.

چکیده [English]

Affix ordering is a theoretical discussion in morphology. There has been some debate over the existence of general principles or mechanisms governing affix ordering. In this regard, we can point to three principal approaches. The first approach named the stratum-oriented model (Siegel, 1974; Allen, 1978; Kiparsky, 1982; Mohanan, 1986), believes that lexicon has a layered structure and can determine the affixes' combinations. The second approach relies on Selectional Restrictions' affix oriented (Fabb, 1988; Plag, 1999). These restrictions include restrictions of the group of affixes and phonological, morphological, semantic, and syntax restrictions. This approach claims that the description of possible and impossible combinations of affixes is related to describing the functions of restrictions. The third approach formed the theoretical framework of the present study by providing a psycho-linguistic model based on this idea that the affix ordering is a function of the degree of parsability of affixes from their bases (Hay 2000; 2002). According to this approach, affixes parsed easily in language processing cannot stay near the base relative to the affixes with a lower degree of parsability. Plag (2003) called the approach as Complexity-Based Ordering (CBO). The question is that how can we describe the Persian derivational prefixes ordering based on the CBO framework. For this reason, by selecting 17 prefixes 2200 derivational words extracted from database. By considering prefixes co-occurrences the rank of each prefix was obtained by using directed-graph and upper triangle square matrixes. According to this theoretical framework, by using frequency of derivational words and bases we could draw the scatter plot and determined the rank of type and token frequency ratio. Finally, according to data and by using the rank of parsability, type and token frequency ratio, we assessed the continuum of Persian prefixes ordering. Similar to Hay and Plag (2004) findings, this approach can describe Persian prefixes ordering as well as English affixes ordering

کلیدواژه‌ها [English]

• "affix ordering"
• "Complexity-Based Ordering Approach"
• "Persian derivational Prefixes"
• "rank of parsability"
• "ratio of parsability"