نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پسادکترا در حوزه مطالعات زبان فارسی در آسیای صغیر، فرهنگستان زبان و ادب فارسی،تهران، ایران.

چکیده

مسئلۀ کاربرد برابرهای مصوب در متون و مسائل مربوط به آن به همان اندازۀ تولید آنها در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دیگر نهادهای رسمی یا غیررسمی اهمیت دارد؛ چراکه واژگان تا زمانی که در متن و بافت جای‌گیر نشوند، نه‌تنها درجۀ کاربردپذیری و  قابلیت‌های زبان‌شناختی و معناشناختی آنها آشکار نمی‌شود، بلکه میزان درک کاربر نیز از آن واژه و سطح دانش زبانی وی پوشیده می‌ماند. همچنین، با بررسی این موضوع، متون نیز از نظر اصالت و درستی ساختار سنجیده می‌شوند. از زمانی که کاربرد برابرها در کتاب‌های درسی در دستور کار سازمان تألیف و برنامه‌ریزی آموزشی قرار گرفت، تحقیق در باب کمیت و چگونگی این امر نیز توجه پژوهشگران را به خود معطوف کرد. این تحقیق به منظور نشان دادن برخی اشکالات موجود در کتاب‌های درسی در زمینۀ کیفیت کاربرد این برابرها و نگاهی اجمالی به کمیت این امر انجام شده است. متون پژوهش شامل کتاب‌های دورۀ ابتدایی و دوره‌های اول و دوم متوسطه شاخۀ نظری چاپ 1400 است. روش پژوهش بر پایۀ مطالعه و بررسی محتوای متون از جنبه‌های مختلف شکلی، زبان‌شناختی، معنایی و آموزشی این برابرها در کتاب‌ها و دریافت اشکالات و علل بروز آن است. هدف از این بررسی، پالایش زبان فارسی از آسیب‌های ناشی از نفوذ واژگان بیگانه و خطاهای کاربردی است؛ مانند بافت نامناسب، واژۀ بیگانه نامناسب، ساختارهای مقوله­ای نادرست، حشو، کاربرد نادرست مصوبات. از این رو، بنا بر یافته‌های این تحقیق، بیشتر اشکالات در زمینۀ مناسبات همنشینی بین واژگان و نیز ناهماهنگی در استفاده از طرز صحیح درج برابرها در کتاب‌ها بوده است. از منظر کمّی نیز این موارد بیشتر شامل واژگان عمومی و با مفاهیم انتزاعی است تا واژگان تخصصی و عینی. بنابراین، لازم است که بیشتر کتاب‌های درسی در دایرۀ توجه از نظر کاربرد مناسب این گروه از برابرها قرار گیرند. این مطالعه به هموار‌سازی مسیر کاربرد مصوبات در زبان فارسی و روان‌سازی آن، چه د زمینۀ انتخاب واژه چه در زمینۀ متناسب­سازی بافتار، در کتاب‌های درسی یاری خواهد رساند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

The Use of Words Dictated by the Academy of Persian Language and Literature: a Quantitative and Qualitative Study of Iranian Course-Books in Theoretical Branch (1400)

نویسنده [English]

  • Seyede Ziba Behrooz

Post-doctorate in Persian Language Studies in Asia Minor, Academy of Persian Language and Literature, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The use of dictated words in texts and related issues is as important as their production in the Academy of Persian Language and Literature and other formal or informal institutions. As long as words are not put into the text, their usability, linguistic and semantic capabilities are not revealed, and the user does not understand the word as well. Moreover, his level of linguistic knowledge remains hidden in the case of not applying the words. Also, on the other hand, texts are measured in terms of structure originality by word replacement. Since the use of equals in textbooks has been on the agenda for reviewing the Educational Writing and Planning Organization, research on the quantity and quality of that use has received the attention of researchers. This research concentrates on some of the problems in textbooks regarding using of these words and their quantity. The research texts include the books of the elementary course and the first and second years of the theoretical branch of the 1400 edition. The research method is based on studying and examining the content of texts from different aspects of form, linguistics, semantics, and teaching of these equivalents in books and finding out the problems and causes of its occurrence. The purpose of this study is to refine the Persian language from the harms caused by the influence of foreign words and applied errors; Such as inappropriate context, inappropriate foreign word, incorrect category structures, ambiguity, redundancy, and incorrect application of dictated words. Therefore, according to the findings of this study, most of the problems are in the field of syntactic relations between words and also the inconsistency in using the correct way of inserting equals in books. From a quantitative point of view, these cases include more general words with abstract meanings than specialized and objective words. Therefore, it is necessary to review most textbooks for proper use of this group of equals. This study will help to smooth the path of the use of dictated words in Persian language and its fluency, both in the field of word selection and in the field of contextualization, in textbooks.

کلیدواژه‌ها [English]

  • dictated words
  • Academy of Persian Language and Literature
  • textbooks
  • applied linguistic study
آزمایشگاه علوم تجربی(2)  پایۀ یازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، محمدحسن بازوبندی، ابوالفضل حریری، حسن حذرخانی، محمدرضا خیاطان، اعظم غلامی و شریف کامیابی (اعضای گروه تألیف).
آمادگی دفاعی  دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، محمدرضا مقدادی، شهاب قهرمانی، سید امیر رون، احمد یارمحمدی و خدایار ابراهیمی، با همکاری سازمان بسیج مستضعفین (احد فتوحی) (اعضای شورای برنامه­ریزی و گروه تألیف).
آمار و احتمال پایۀ یازدهم دورۀ دوم متوسطه(1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری،حمیدرضا امیری، میر شهرام صدر، امید نقشینه ارجمند، محمود داورزنی، احسان بهرامی سامانی و عادل محمدپور (اعضای گروه تألیف)
استان­شناسی تهران  پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه  (1400). سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، مدیریت برنامه‌ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، نازیا ملک محمودی، محمد پیری، حسن دانش فر، طاهره فرهی، آزیتا کاظمی، سید عزیز کرمی و روح‌انگیز محوی (اعضای گروه تألیف).
اقتصاد پایۀ دهم و یازدهم دورۀ دوم متوسطه  (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، سیّد مجتبی فنایی، محمود روزبهان، ناصر ذاکری و عادل پیغامی (اعضای گروه تألیف).
تاریخ (3) ایران و جهان معاصر  پایۀ دوازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، احمد ابوحمزه، حسین احمدی، عباس پرتوی مقدم، سید حسین رضوی خراسانی، کوروش فتحی، هادی بکائیان، اسماعیل باغستانی (اعضای تألیف).
تحلیل فرهنگی (کتاب درسی مطالعات فرهنگی) پایۀ یازدهم و دوازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، مهدی نوید ادهم(مؤلف) ابراهیم حاجیانی، حسن بنیانیان، یارمحمد بای، ایمان نوروزی، فرشته انصاری، محمدتقی عینی زاده، فریبا رمضانی، محمدمهدی اعتصامی و سید محمد دلبری (همکاران تألیف)
جامعه­شناسی (1) پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، نصرالله آقاجانی، حمید پارسانیا، مهدی طغیانی، لطیف عیوضی، نعمت­الله کرم الهی، شمس الله مریجی (اعضای گروه تألیف)
جغرافیا (2) (جغرافیای ناحیه­ای) پایۀ یازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، ناهید فلاحیان، محمدرضا حافظ نیا (مؤلفان).
جغرافیا (3) (کاربردی) پایۀ دوازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، ناهید فلاحیان، مجتبی یمانی (مؤلفان).
دبیرخانه طرح تولید برنامه درسی (1391). برنامه درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی.
دهخدا، علی­اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا، 16 جلد، تهران: دانشگاه تهران.
ریاضی، پایۀ هفتم دورۀ اوّل متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، بهمن اصلاح‌پذیر، علی ایران‌منش، محمدحسن بیژن زاده، خسرو داودی، آرش رستگار، ابراهیم ریحانی، احمد شاهورانی، وحید عالمیان و سیّد محمدکاظم نائینی (اعضای گروه تألیف)
زیست‌شناسی (2)، پایه یازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش، شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران. اعضای تألیف: علی آل محمد، محمد ابراهیمی، مریم انصاری، الهه علوی، بهمن فخریان.
زیست‌شناسی (3)، پایۀ دوازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، اعضای گروه تألیف، سید علی آل محمد، محمدابراهیمی، مریم انصاری، الهه علوی، اعظم غلامی و بهمن فخریان.
سلامت و بهداشت پایۀ دوازدهم دورۀ دوم متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری،حسن ضیاءالدینی، طیبه ارشاد، شهرام رفیعی­فر، اعظم گودرزی، منا سادات اردستانی و حمیدرضا شرف بیانی (اعضای گروه تألیف)
عطاریان، رضا و سعیده بنی‌رضی. «انگیخته‌آموزی اصطلاحات علمی و ضرورت تدوین اصطلاح‌آموزهای تحلیلی، همراه با ذکر یک نمونه کاربردی»، مجله زیست‌شناسی ایران، جلد 3 ، پیاپی 6، زمستان 1398و جلد 4، پیاپی 7، بهار 1399،  25-36.
فرهنگ و هنر پایه نهم، دوره اوّل متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، مینو آیت­اللهی، رحمت امینی، محسن حسن­پور، رضا صفری، میترا زارع، یاسمین سینایی، فریبا شاپوریان، سهیلا عبدلی، علی­اصغر غلامی و احمد آرمان نوروزی (اعضای گروه تألیف).
فرهنگستان زبان و ادب فارسی (1400). مصوبات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دفاتر اول تا شانزدهم.
فیزیک (1)  پایۀ دهم دورۀ دوم متوسطه  (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، احمد احمدی، روح‌الله خلیلی بروجنی، محمدرضا خوش‌بین خوش‌نظر، محمدرضا شریف‌زاده اکباتانی، سید هدایت سجادی، سیروان مردوخی و علیرضا نیکنام (اعضای شورای برنامه‌ریزی و گروه تألیف).
کار و فناوری پایۀ هفتم دورۀ اوّل متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی فنی و حرفه­ای و کاردانش، حمید احدی، مهدی اسمعیلی، افشین اکبری، سمیه بخارائی، زینب بشارتی، محمد جهانگیری، فاطمه صنعتی، معصومه فاطمی سلوط، علی قنبری، محمد لطفی­نیا، هما ملک، ویدا ممتحنی، محمدعلی نیکنام و محمدرضا یمقانی (اعضای گروه تألیف)
مطالعات اجتماعی پایۀ هشتم دورۀ اول متوسطه (1400). سازمان پژوهش و برنامه­ریزی آموزشی، مدیریت برنامه­ریزی درسی و تألیف: دفتر تألیف کتاب­های درسی عمومی و متوسطه نظری، ناهید فلاحیان، عباس پرتوی مقدم با همکاری محی‌الدین بهرام محمدیان در فصل ٥ (اعضای گروه تألیف)
 
Academy of Persian Language and Literature .2021. Dictated Words of the Academy of Persian Language and Literature, first to sixteenth Books. [In Persian].
Attarian, Reza and Saeedeh Bani Razi. "Motivation for learning scientific terms and the necessity of compiling analytical terms, along with mentioning a practical example", Iranian Journal of Biology, Volume 3, 6, Winter. 2021. and Volume 4, 7, Spring 2021, 25-36. [In Persian].
Benson, C. 2004. The importance of mother tongue-based schooling for educational quality, Commissioned study for EFA Global Monitoring Report 2005, Centre for Research on Bilingualism Stockholm University.
Biology (2), 11th grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization of the Ministry of Education, Iran Textbook Publishing Company. Written members: Ali Al-Mohammad, Mohammad Ebrahimi, Maryam Ansari, Elahe Alavi, Bahman Fakhrian. [In Persian].
Biology (3), the twelfth grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, members of the writing team, Seyed Ali Al-Mohammad, Mohammad Ebrahimi, Maryam Ansari, Elahe Alavi, Azam Gholami and Bahman Fakhrian. [In Persian].
Chimhundu, H. 1979. Some problems relating to the incorporation of loanwords in the lexicon, Department of African Languages, University of Rhodesia, Zambezia, VII (i), 75-91.
Cultural Analysis (Textbook of Cultural Studies) 11th and 12th grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Mehdi Navid Adham (Author) Ebrahim Hajiani, Hassan Bonyanian, Yar Mohammad Bai, Iman Norouzi, Fereshteh Ansari, Mohammad Taghi Eini Zadeh, Fariba Ramezani, Mohammad Mehdi Etesami and Seyed Mohammad Delbari (co-authors). [In Persian].
Culture and Art, ninth grade of first year high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Planning and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Minoo Ayatollah, Rahmat Amini, Mohsen Hassanpour, Reza Safari, Mitra Zare, Yasmin Sinaei, Fariba Shapoorian, Soheila Abdoli, Ali Asghar Gholami and Ahmad Arman Norouzi (members of the writing group).
Curriculum Production Secretariat .2012. National Curriculum of the Islamic Republic of Iran, Tehran: Educational Research and Planning Organization. [In Persian].
Daulton, F. 2008. Japan’s built in lexicon of English-based loanwords. Clevedon: Multilingual Matters.
Defense Preparation, secondary second grade .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Mohammad Reza Meghdadi, Shahab Ghahremani, Seyed Amir Roon, Ahmad Yarmohammadi and Khodayar Ebrahimi, in collaboration with the Basij Mostazafin Organization (Ahad Fotouhi (Members of the Planning Council and the Writing Group). [In Persian].
Dehkhoda, Ali Akbar .1999. Dehkhoda Dictionary, 16 volumes, Tehran: University of Tehran. [In Persian].
Economics, the tenth and eleventh grade of the second year of high school .1400. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Planning and Compilation Management: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Seyed Mojtaba Fanaei, Mahmoud Roozbehan, Nasser Zakeri and Adel Peyghami (members of the compilation group). [In Persian].
Geography (2) (regional geography). 11th grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Nahid Fallahian, Mohammad Reza Hafeznia (Authors). [In Persian].
Geography (3) (Applied) the twelfth grade of the second year of high school .2022. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Nahid Fallahian, Mojtaba Yamani (Authors). [In Persian].
Harper, D. 2001-2002. Online Etymology Dictionary, https://www.etymonline. com.
Health and hygiene of the twelfth grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Hassan Zia al-Dini, Tayebeh Ershad, Shahram Rafieefar, Azam Goodarzi, Mena Sadat Ardestani and Hamid Reza Sharaf Bayani (Members Compilation group). [In Persian].
History (3) of Iran and the contemporary world of the twelfth grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Ahmad Abu Hamzeh, Hossein Ahmadi, Abbas Partovi Moghadam, Seyed Hossein Razavi Khorasani, Kourosh Fathi, Hadi Bakaian, Ismail Baghestani ( Compilation members). [In Persian].
Laboratory of Experimental Sciences (2), 11th grade, second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Mohammad Hassan Bazobandi, Abolfazl Hariri, Hassan Hazarkhani, Mohammad Reza Khayatan, Azam Gholami and Sharif Kamyabi (members of the compilation group). [In Persian].
Mathematics, seventh grade of junior high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Bahman Islahpazir, Ali Iranmanesh, Mohammad Hassan Bijanzadeh, Khosrow Davoodi, Arash Rastegar, Ebrahim Reyhani, Ahmad Shahourani , Vahid Alamian and Seyed Mohammad Kazem Naeini (members of the group). [In Persian].
Physics (1) tenth grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Ahmad Ahmadi, Ruhollah Khalili Boroujeni, Mohammad Reza Khoshbin Khoshnazar, Mohammad Reza Sharifzadeh Ekbatani, Seyed Hedayat Sajjadi, Sirvan Mardukhi and Alireza Niknam (members of the planning council and the writing team). [In Persian].
Skutnabb-Kangas, T. 2000. Linguistic Genocide in Education—or Worldwide Diversity and Human Rights? Mahwah NJ: Lawrence Erlbaum.
Social Studies of the eighth grade of the first year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Nahid Fallahian, Abbas Partovi Moghaddam in collaboration with Mohioddin Bahram Mohammadian in Chapter 1 (members of the compilation group). [In Persian].
Sociology (1) 10th grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: Office of Compilation of General and Secondary Theoretical Textbooks, Nasrollah Aghajani, Hamid Parsania, Mehdi Toghyani, Latif Eivazi, Nematullah Karamollahi, Shamsullah Mariji (Compilation group members). [In Persian].
Stanslaw, J. (2004). Japanese English: Language and culture contact, Hong Kong: Hong Kong University Press.
Statistics and probability of the 11th grade of the second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Planning and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Hamid Reza Amiri, Mirsharam Sadr, Omid Naghshineh Arjmand, Mahmoud Davarzani, Ehsan Bahrami Samani and Adel Mohammadpour (Group Members Author). [In Persian].
Stepanyan, E. (2018).  A survey on loanwords and borrowings and their role in the reflection of cultural values and democracy development: the Armenian Paradigm, Uropean Journal of marketing and Economics, Vol. 1, Issue 2, 77-86.
Tehran Province, tenth grade, second year of high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Management and Compilation Management: General and Secondary Theoretical Textbook Compilation Office, Nazia Malek Mahmoudi, Mohammad Piri, Hassan Daneshfar, Tahereh Farhi, Azita Kazemi, Seyed Aziz Karami and Roh Angiz Mahvi (Members Compilation group). [In Persian].
Thompson, I. (2001). Japanese speakers. In Swan, M. (Ed.) Learner English: A teacher’s guide to interference and other problems. (pp. 296-309). Cambridge: Cambridge University Press.
Work and Technology in the seventh grade of junior high school .2021. Educational Research and Planning Organization, Curriculum Planning and Compilation Management: Technical and Vocational Textbook Compilation Office, Hamid Ahadi, Mehdi Esmaili, Afshin Akbari, Somayeh Bukharaei, Zeinab Besharti, Mohammad Jahangiri, Fatemeh Sanati , Masoumeh Fatemi Salout, Ali Ghanbari, Mohammad Lotfinia, Homa Malek, Vida Motahani, Mohammad Ali Niknam and Mohammad Reza Yamghani (members of the group). [In Persian].
Zenner, E., Rosseel, L. & Simona Claud, A. (2019). The social meaning potential of loanwords: Empirical explorations of lexical borrowing as expression of (social) identity, Ampersand, Vol. 6, 100055, ISSN 2215-0390, 1-4.