نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه زبان و ادبیات کُردی ، دانشکده زبان و ادبیات، دانشگاه کردستان، سنندج، ایران،

چکیده

فرایند ساختیِ زایایی در دو زبان فارسی و کُردی وجود دارد که از طریق آن برخی از ساخت‌های نحوی می‌توانند از بیان ساده، بدون تغییر در اصل معنا، تبدیل به بیان مؤکّد شوند. این فرایند را که اثبات یک موضوع از طریق نفی حالت‌های غیر آن است، می‌توان «منفی‌سازی اثبات‌گرایانه» نامید. «جملۀ بیان مفهوم الزام»، «جملۀ بیان شمول» و «جملۀ خبری مثبت در زمان حال» از جمله مواردی هستند که با این فرایند ساخت آفرین از ساخت بنیادین و بی‌نشان خود با انگیزه‌های کلامی خاصی تبدیل به ساختی نشان‌دار می‌شوند. در این پژوهش در چارچوب رویکرد نشان‌داری، صورت نشان‌دار جمله‌های مذکور در زبان‌های فارسی و کُردی از جنبۀ ساختی و کاربردی توصیف و تحلیل می‌شود تا از نظر کارکرد معنایی، تفاوت آنها با صورت بنیادین و بی‌نشان خود مشخص شود. هدف این است که ماهیّت فرایند ساخت‌آفرینِ منفی‌سازی اثبات‌گرایانه در زبان‌های فارسی و کُردی به عنوان یک الگوی ساختاری تبیین و اثبات شود و عملکرد این فرایند در ساخت‌گردانی از حالت بی‌نشان به نشان‌داری نشان داده شود. نتیجۀ پژوهش نشان می‌دهد که نشان‌داری در ساخت‌های نحوی تنها با حرکت‌ سازه‌های جمله پدید نمی‌آید، بلکه گاهی از طریق این فرایند که یکی از فرایندهای مؤکّد سازی است، انجام می‌شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Constructive Process of Affirmative Negation and Its Practical Appearances in Persian and Kurdish Languages

نویسنده [English]

  • Farhad Mohammadi

Department of Kurdish Language and Literature, Faculty of Language and Literature, University of Kurdistan, Sanandaj, Iran.

چکیده [English]

There is a generative constructional process in both Persian and Kurdish languages, through which some syntactic constructions can be transformed from a simple expression to an emphatic expression without changing the original meaning. This process, which is the proof of a subject through the negation of other states, can be called “affirmative negation". “Sentence to express the concept of obligation", "sentence to express inclusion" and "positive news sentence in the present tense" are among the cases that are transformed from their fundamental and unmarked structure into a marked structure with specific verbal motivations. In this research, within the framework of the markedness approach, the marked form of the mentioned sentences in Persian and Kurdish languages is described and analyzed from the structural and functional aspects in order to determine their difference from the basic and unmarked form in terms of semantic function. The aim is to explain and prove the nature of the construction process of affirmative negation in Persian and Kurdish languages as a structural pattern and to show the performance of this process in construction from unmarked to markedness. The result of the research shows that marking in syntactic constructions does not occur only with the movement of sentence elements, but sometimes it is done through this process, which is one of the processes of emphasis.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Affirmative negation
  • Obligation to express necessity
  • Positive news sentence
  • Emphasis
  • markedness
اسمیت، نیل و دیردری ویلسون. (1367). زبان‌شناسی نوین: نتایج انقلاب چامسکی. ترجمۀ ابوالقاسم سهیلی و همکاران. تهران: آگاه.
اُگرادی، ویلیام و همکاران. (1380). درآمدی بر زبان‌شناسی معاصر، ترجمۀ علی درزی. تهران، سمت.
انوشه، مزدک. (1400). صرف در نحو: از کمینه‌گرایی تا صرف توزیعی، چاپ دوم، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
دبیرمقدم، محمد. (1396). زبان‌شناسی نظری: پیدایش و تکوین دستور زایشی، تهران، سمت.
راسخ‌مهند، محمد. (1384). «بررسی انواع تأکید در زبان فارسی»، زبان و زبان‌شناسی، دورۀ 1، شمارۀ 1. صص 5-19.
سبزواری، مهدی. (1398). «بررسی و تحلیل نشانداری جملات فارسی نوین معیار»، جستارهای زبانی، د10،ش2. صص 122-99.
طاهری، محسن و همکاران. (1400). «بررسی مبتداسازی ضمیرگذار ساخت ملکی و مفعول متممی زبان فارسی بر پایۀ دستور گفتمان‌نقشی»، نشریۀ زبان فارسی و گویش‌های ایرانی. سال 6، دورۀ 2. صص 131-160.
غلامی، محبوبه. (1389). «نشان‌داری رده‌شناختی در زبان فارسی». دستور. ش 6. صص 208-236.
گلفام، ارسلان و همکاران. (1389). «بررسی تحولات معنایی و ساخت اطلاع ساخت‌های نشانداری در فرایند ترجمه از انگلیسی به فارسی». پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی. دورۀ 1، شمارۀ 1، صص 85-113.
لبافان‌خوش، زهرا و علی درزی. (1393). «نگاهی به جایگاه نحوی «باید» و «شاید»». پژوهش‌های زبانی. سال 5، شمارۀ 2. صص 97-112.
محمدی، فرهاد. (1397). «ساخت تأکیدی-بلاغی مفهوم شمول در زبان فارسی». جستارهای نوین ادبی. سال 51، شمارۀ 4، صص 117-137.
میرزائی، آزاده. (1400). «نفی در زبان فارسی»، زبان فارسی و گویش‌های ایرانی، سال 6، شمارۀ 1. صص 223-247.
وحیدیان کامیار، تقی. (1387). دستور زبان فارسی (1)، چاپ یازدهم. تهران، سمت.
Lambrecht, K. (1994). Information Structure and Sentence form. Cambridge: Cambridge University Press.
Anoushe, M. (2022). Morphology in syntax: from minimalist program to distributed morphology. Second edition. Tehran: Tehran university press. [In Persian].
Dabir-Moghaddam, M. (2017). Theoretical Linguistics: Emergence and Development of Generative Grammar. 9th edition. Tehran: samt. [In Persian]
Darzi, A & Labbafan Khosh, Z. (2014). “On the Syntactic Analysis of Persian Modals: Šâyad ‘Perhaps’ and Bâyad ‘Must’”. Journal of Language Research. 5 (2): 97-112. [In Persian].
Gholami, M. (2010). “Cognitive Markedness in Persian language”. Grammar. Volume 6: 208-236. [In Persian].
Golfam, A. & et al. (2010). “Investigating the semantic changes and construction of knowledge of symbolic constructions in the process of translation from English to Farsi”. Comparative language and literature studies. 1 (1): 85-113. [In Persian].
Lambrecht, K. (1994). Information Structure and Sentence form. Cambridge: Cambridge University Press.
Mirzaei, A. (2021). “Negation in Persian Language”. Persian Language and Iranian Dialects. 6 (1): 223-247. [In Persian].
Mohammadi, F. (2018). “Accentuated-Rhetoric Structure of the "Inclusivity" in Persian”. New Literary Studies. 51 (4): 117-137. [In Persian].
O`Grady, W. & et al. (2001). Contemporary Linguistics: An Introduction, Vol 1. Translated by Ali darzi. Tehran: samt. [In Persian].
Rasekh Mahand, M. (2005). “Different Kinds of Focus in Persian”. Language ang Linguistics. 1 (1): 5-19. [In Persian].
Sabzevari, M. (2019). “Analyzing Markedness in Modern Standard Persian”. Language Related Research. 10 (2): 99-122. [In Persian].
Smith, N. & Wilson, D. (1988). Modern linguistics: The results of Chomsky's revolution. Translated by abolghâsem sohayli & et al, Tehran: agag publishing. [In Persian].
Taheri, M. & et al. (2022). “Investigating Pro.Making Topicalization of Possession Construction And Complementary Object in Persian Language Based on Functional Discourse Grammar”. Persian Language and Iranian Dialects. 6 (12): 131-160. [In Persian].
Vahidian Kamyar, Taghi. (2008). Persian Grammar (1). 11th edition. Tehran: samt. [In Persian].