نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• فاطمه یگانه ¹
• فرهاد ساسانی ²

¹ دانش آموخته دکتری گروه زبان‌شناسی، دانشکده‌ ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

² دانشیار گروه زبان شناسی، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

نابسندگی تعریف‌های پیشینی از مفاهیم بندهای وابسته (ناهمپایه /پیرو) و بندهای پیوسته (همپایه) در کنار آشفتگی اصطلاح شناختی و درنظرگرفتن همۀ جمله­ هایی که در ساختارشان بندهای موصولی، متممی و قیدی به کار رفته است به­عنوان جملۀ مرکب از یک‌سو و عدم ­توجه به امکان پیوستاری بودن مقولۀ پیوند بندی از سوی دیگر، موجب پراکندگی بسیار در تعریف پیوند بندی و جملۀ مرکب در پژوهش ­های پیشین شده است. همچنین در زبان فارسی در موارد بسیاری به‌ویژه در گفتار پیوند نماها نا آشکارند که موجب می­ شود بندهای همپایه (پیوسته) و ناهمپایه (وابسته، یا پیرو) به یکدیگر و نیز به بندهای مستقل شبیه گردند. در خصوص اقسام حروف ربط یا به‌عبارت‌دیگر پیوند نماهایی که در پیوندهای بندی به کار می‌روند نیز اتفاق نظری دیده نمی‌شود و این مجموعه شامل مواردی است که با یکدیگر تفاوت آشکار دارند. به منظور پرداختن به این مسائل، در شیوه‌ای توصیفی، پیکره‌ای گفتاری شامل ۴۵۰۰ دقیقه برنامه‌های مختلف رسانۀ ملی در بازۀ زمانی خرداد 1400 تا 1401 مورد بررسی قرار گرفت. برای تحلیل داده­ها در این پژوهش، الگویی پیشینی به کار نرفت بلکه بر مبنای داده­های جمع­آوری­شده، با رویکردی پیوستاری و سرنمونی، الگویی برای مطالعۀ پیوندهای بندی و جمله‌های مرکب در زبان فارسی پیشنهاد شده است. برای این منظور، ابتدا مفاهیمی با عنوان اتصال بندی و ارتباط بندی پیشنهاد گردید و تمایزی میان پیوندهای درون بندی، میان­بندی و ورا بندی بنا نهاده شد. سپس مفاهیم پیوستگی، وابستگی و پیروی بندی بازتعریف شد. همچنین به پیوند نماهایی که در هر رابطۀ بندی کاربرد دارند اشاره شد. سپس از طریق مؤلفه‌های مشترکی که بتوان با آن هم بندهای پیوسته و هم پیرو را تعریف کرد، سلسله‌مراتب­ ها و پیوستارهایی پیرامون پیوندهای بندی و جمله ­های مرکب فارسی ارائه گردید

کلیدواژه‌ها

• جمله‌ی مرکب
• بند پیرو
• بند همپایه
• زبان فارسی
• بند متممی
• بند موصولی
• بند قیدی

عنوان مقاله [English]

Hierarchies in Clause Linkage and Complex Sentence Continuum in Spoken Persian

نویسندگان [English]

• Fateme Yegane ¹
• Farhad Sasani ²

¹ Ph.D. Candidate Linguistics Department, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran.

² Associate Professor, Linguistics Department, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran

چکیده [English]

The inadequacy of previous definitions of the concepts of subordinate or dependent clauses, and coordinate or consistent clauses, along with terminological Inconsistency, and considering all sentences containing relative clauses, complement clauses, and adverbial clauses in their construction as complex sentence in Persian language on one hand, and neglecting the possibility of hierarchical nature of clause linkage on the other hand causes a lot of dispersion in the definition of clause linking and complex sentence  in previous research. In Persian language, in many cases, especially in speech, linkers (conjunctions) are not overt, which make the coordinate clauses and subordinate clauses alike on one hand and similar to independent clauses on the other hand. Conjunctions or linkers in clause linkage are also place of dispute, covering an inconsistent collection its items clearly different from each other. To address these issues, in a descriptive approach, a spoken corpus of 4500 minutes of various programs of different television and radio channels of National Media of Iran, in the period of Khordad 1400 to 1401 were examined. For data analysis in this research, no priori theoretical framework was used, but based on the collected data, with a prototypical and hierarchical approach, a model proposed for the study of clause linkage and complex sentence in Persian language. To achieve this goal, definition for different kind of clause linkage presented in the first place, then two concepts of “Clause connection” and “clause relation” were distinguished. And a triple distinction was established between intra-clausal linkage (within the same clause), inter-clausal linkage (between two clauses), and beyond-clause linkage. The concepts of coordination, dependency and subordination, then re-defined. The linkers utilizing in each linkage are also specified. Then by determining same parameters for describing both the coordinate and subordinate clauses, hierarchies in clause linkage and complex sentence continuum in spoken Persian presented.

کلیدواژه‌ها [English]

• complex sentence
• subordinate clause
• coordinate clause
• adverb clause
• relative clause
• complement clause
• Persian language