نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• بهزاد رهبر ¹
• معصومه خوش‌اندام ملاطی ²

¹ استادیار گروه زبان‌شناسی. دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

² کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی به غیر فارسیزبانان، گروه زبانشناسی دانشکدۀ ادبیات فارسی و زبان‌های خارجی. دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

چکیده

هدف از پژوهش حاضر بررسی ادب در زبان اشارۀ ایرانی است. داده‌های این پژوهش از طریق مصاحبه با 18 فرد ناشنوا شامل 9 مرد و 9 زن و 5 زن کم‌شنوا از شهرهای زنجان، تهران، انزلی، تبریز و ارومیه جمع‌آوری شده است. زبان ناشنوایان شرکت‌کننده در این پژوهش زبان اشارۀ ایرانی است و از سنین مختلف و سطوح متفاوت تحصیلی بودند. پرسش‌های این پژوهش در حوزۀ سه کنش گفتاری درخواست کردن، رد درخواست و عذرخواهی است. برای تحلیل زبانی ابتدا ترتیب اشارات و نوع کلمات استفاده‌شده و سپس نوع و میزان استفاده از حالات چهره بررسی شدند. طبق یافته‌های این پژوهش برای انتقال ادب یا بی‎‌ادبی از طریق زبان اشارۀ ایرانی صرف استفاده از اشارات کافی نیست و حالات چهره و بدن در جهت تکمیل معنا نقشی کلیدی دارند. این حالات که شامل حرکات بدن، سر، چشم و ابرو، لب و بینی هستند در برخی از موقعیت‌ها نقش نحوی و در برخی دیگر نقش پیرا زبانی داشتند که بیشتر نقش پیرا زبانی آن‌ها در این پژوهش بررسی شد. مطابق یافته‌ها‌ها  ئوئ ئر در کنش گفتاری درخواست، ریز کردن چشم، در کنش گفتاری رد درخواست کج کردن سر و لب برجسته و در کنش گفتاری عذرخواهی ریز کردن چشم در بافت بیشترین بسامد وقوع را داشتند. سرعت اشارات، ابعاد اشاره، میزان استفاده از اشارات دو دستی، مکث بین اشارات و میزان تکرار واژه در میان زنان و مردان در بافت‌های 24 گانۀ پژوهش یکسان مشاهده نشد. همچنین مشخص گردید که نوع و میزان استفاده از این علائم غیر دستی بیشتر بافت-وابسته است و نوع ارتباط بین متعاملین از قبیل رسمی یا غیر رسمی و همچنین وجود عامل قدرت نقشی مؤثر در انتخاب این علائم دارد. نتایج این پژوهش می‌تواند به جامعه‌شناسان جهت درک بهتر فرهنگ جامعۀ ناشنوا، به پژوهشگران حوزۀ زبان اشاره برای درک عناصر زبانی و به مترجمین جهت ارائة ترجمة سلیس یاری رساند

کلیدواژه‌ها

• ادب کلامی
• زبان اشاره
• زبان اشارۀ ایرانی
• زبان‌شناسی اجتماعی
• علائم غیر دستی
• عناصر زبرزنجیری
• ویژگی‌های نوایی

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

Politeness in Iranian Sign Language: Analysis of Non-Manual Features

نویسندگان [English]

• Behzad Rahbar ¹
• Masoumeh Khoshandam Mallati ²

¹ Assistant Professor Department of Linguistics, Faculty of Persian Literature and Foreign Languages, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran

² MA in Linguistics, Faculty of Persian literature and foreign languages, Allameh Tabataba'i university, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The purpose of the present study was to investigate non-manual features (NMF) that convey politeness in Iranian sign language. The data was collected through interviews with 18 deaf people (including nine men, and nine women), and six hard-of-hearing women from Tehran, Zanjan, and Anzali. All the participants used the Iranian sign language and were of different ages and educational levels. The questions of this research are in the field of three speech acts requesting, rejecting, and apologizing. Non-manual features are a complex aspect of all sign languages and perform a range of grammatical and paralinguistic functions, and the second is highlighted in this study. For linguistic analysis, sign orders and the type of words were used first, and then the use of non-manual features with each sign was checked. According to the findings of this research, to convey politeness / impoliteness through Iranian sign language, it is not enough to use signs, and NMF complements the meaning. Non-manual features include movement of the body, head, eyes and eyebrows, lips, chin and nose. The data from this study shows that the movements of the body, head, eyebrow, eyes, and mouth gestures are crucial in every three speech acts. Results show that Squint is the most used NMF across requests, Side tilt is the most used NMF across rejections and polite pucker has the highest frequency of NMFs in apologies in the Iranian Sign Language. The type and extent of use of these NMFs are context-dependent. Distribution of these NMFs depends on context: formal or informal and the variety of functions. This research proved that non-manual features act as the equivalent of prosodic in the Iranian Sign language. The results of this research can help sociologists understand the culture of the deaf community, sign language researchers understand linguistic factors, and translators provide fluent translation

کلیدواژه‌ها [English]

• Politeness
• Linguistic politeness
• Sociolinguistic
• Sign Language
• Iranian Sign Language
• non-manual Features
• Prosody