نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• سمیه محمدی ¹
• زهره قربانی مادوانی ²

¹ گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران

² گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران

چکیده

پژوهش حاضر به مطالعه شناختی زبان‌های فارسی و عربی در حوزه چشایی و محصول مترتب بر آن یعنی مزه‌ها می‌پردازد با این هدف که از بخشی از فهم و ادراک فارسی‌زبانان و عرب‌زبانان که از طریق حوزه چشایی حاصل می‌گردد شناخت حاصل نماید. در همین راستا به تحلیل شناختی عبارت‌هایی که دربردارنده‌ی تاثیرات کارکرد چشاییِ زبان فیزیولوژیک بر زبان گفتاری است، می‌پردازد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و در چارچوب رویکرد معناشناسی شناختی است. مطالعه داده‌ها نشان می‌دهد که 1. زبان‌های مذکور از حوزه چشایی عمدتا برای مفهوم‌سازی مفهوم "آزمودن و ارزیابی" و نتایج ناشی از آن مانند احساس رضایتمندی و لذت یا نارضایتی و درد بهره می‌برند؛ 2. واقعیت شناختیِ حوزه چشایی با واقعیت خارجی و متعارف حس چشایی متفاوت می‌نماید. به لحاظ واقعیت بیرونی، چشیدن تجربه‌ای حسی و موقتی است که تنها گیرنده آن، زبان و صرفا در مورد خوردنی‌ها موضوعیت پیدا می‌کند ولی سازوکار شناختی این تجربه فیزیکی-چشایی را برای درک و شناخت محیط و مفاهیم انتزاعی بکار می‌برد و برای فهم و درک بسیاری از تجربیات و مصادیق محیطی، آنها را می‌چشد! از چشیدنِ سخن افراد گرفته «شیرین‌سخن» تا گوشت آنها «گوشت-تلخ» در سازوکار مذکور، تنها گیرنده مزه، زبان نیست بلکه شنیدن نیز ایجاد مزه می‌کند «با این خبر کاممون تلخ شد» و دل، شیرینی وصال را می‌چشد «به کام دل رسید»؛ کما اینکه، چشیدن منحصر به خوردنی‌ها نیست و چشم نیز شور و خُلق، تند و روی، ترش تصور می‌گردد. یکی از نقاط اهمیت درک عالم ناخوردنی‌ها با خوردنی‌ها آنجا نمایان می‌گردد که مجموعه تناظرهای این استعاره‌ها به ما امکان می‌دهد با استفاده از دانشی که درباره‌ی مزه‌ها داریم، درباره‌ی تجربیات و مصادیق اطراف خود بیاندیشیم. برای نمونه چون بانمکی، مطلوب است پس معاشرت با فردی که بانمک تصور ‌شود نیز راحت و مطلوب فهم می‌گردد و اینگونه، بانمکیِ فرد موردنظر، دیگر ویژگی‌های او که ممکن است نامطلوب باشد را تحت شعاع قرار می‌دهد همانطور که بانمکیِ نوعی خوراکی می‌تواند جنبه‌های مضر آن را نیز مطلوب بنمایاند. نتیجه آنکه مزه نوعی نگرش پدیدارشناسانه و بالطبع ارزیابانه به ماهیت تجارب ما بمثابه حوزه مقصد دارد.

کلیدواژه‌ها

• مفهوم مزه
• حوزه چشایی
• رویکرد شناختی
• زبان فارسی
• زبان عربی

موضوعات

• برای مشاهده مقالات مرتبط با موضوع، روی نام موضوع کلیک کنید.

عنوان مقاله [English]

A Cognitive Study of the Influence of Physiological Taste Language on Spoken Language in Persian and Arabic

نویسندگان [English]

• somayyeh mohammadi ¹
• Zohreh Ghorbani Madavani ²

¹ Department of Arabic Language and Literature, Bu-Ali Sina University, Hamedan, Tehran, Iran

² Department of Arabic Language and Literature, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

The present study examines the cognitive aspects of Persian and Arabic languages in the domain of taste and its resulting product, flavors, with the aim of understanding part of the perception of Persian and Arabic speakers derived through the gustatory domain. In this context, the study conducts a cognitive analysis of expressions that reflect the influence of the physiological taste function of the tongue on spoken language. The research method is descriptive-analytical and is conducted within the framework of the cognitive semantics approach. The study of the data shows that: 1. The mentioned languages primarily utilize the gustatory domain to conceptualize the idea of "testing and evaluation" and its associated outcomes, such as feelings of satisfaction and pleasure or dissatisfaction and pain; 2. The cognitive reality of the gustatory domain appears different from the external and conventional reality of the sense of taste. Externally, tasting is a sensory and temporary experience where the sole receptor is the tongue, and it is only relevant to edible substances. However, the cognitive mechanism uses this physical-taste experience to understand and perceive the environment and abstract concepts, "tasting" many of our experiences and environmental phenomena! For example, tasting the words of others, as in «شیرین‌سخن» ("sweet-tongued"), or describing someone as «گوشت‌تلخ» ("bitter-fleshed"). In this cognitive mechanism, the tongue is not the only receptor of taste; hearing can also create a taste, as in «با این خبر کاممون تلخ شد» ("this news left a bitter taste in our mouth"), and the heart "tastes" the sweetness of union, as in «به کام دل رسید» ("it reached the heart's desire"). Moreover, tasting is not limited to edibles; the eyes can be "شور" ("salty"), temperament can be "تند" ("hot"), and the face can be "ترش" ("sour"). The importance of understanding the non-edible world through the lens of edibles is highlighted by the fact that the set of correspondences within these metaphors allows us to think about our experiences and the phenomena around us using the knowledge we have about flavors. For example, since "بانمکی" (being salty) is desirable, interacting with a person perceived as "بانمک" (salty) is also understood as pleasant and desirable. In this way, the "saltiness" of the person in question can overshadow other undesirable traits they may have, just as the "saltiness" of a type of food can make its harmful aspects seem appealing. In conclusion, flavor serves as a phenomenological and evaluative perspective on the nature of our experiences as a target domain

کلیدواژه‌ها [English]

• Concept of Flavor
• Gustatory Domain
• Cognitive Approach
• Persian and Arabic Languages