نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زینب جعفری ¹
• بتول علی نژاد ²
• رضوان متولیان ³

¹ گروه زبان شناسی دانشکده زبان های خارجی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

² گروه زبانشناسی دانشکده زبانهای خارجی دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

³ گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

چکیده

مطالعات بسیاری نشان داده­اند که نشانه­های نوایی در ابهام­زدایی از جملاتی که از ابهام نحوی برخوردارند، نقش مؤثری دارند. به پیروی از پژوهش­های قبلی، مطالعۀ حاضر نیز سعی بر آن داشت که چگونگی تأثیر نشانه­های نوایی زیروبمی و دیرش را در ابهام­زدایی از جملات مبهم زبان فارسی  بررسی کند. جملات مورد بررسی در این پژوهش در دو دسته قرار گرفتند. این جملات از عباراتی با ابهام ناشی از الصاق متفاوت در گروه­های هم­پایه برخوردار بودند. عبارات مبهم دستۀ اول شامل توالی  N1-N2-conj-N3 و عبارات مبهم دستۀ دوم شامل توالی N1-conj-N2-Adj بودند. هر یک از این عبارات دو خوانش نحوی از نوع الصاق پایین و الصاق بالا با دو معنی متفاوت داشتند. طی یک آزمایش تولیدی تعداد 264 جمله توسط 11 گویشور زن فارسی زبان تولید و ضبط شد (6 جمله × 2 خوانش × 2 تکرار × 11 گویشور). عبارات مبهم هدف در محیط نرم­افزار پرات استخراج و کلمه به کلمه تقطیع شدند و مورد تحلیل آوایی قرار گرفتند. میزان زیروبمی و دیرش کل عبارات هدف و همین­طور تک‌تک کلمات در هر دو خوانش الصاق پایین و الصاق بالا اندازه­گیری شد و با استفاده از آزمون t مستقل مورد مقایسۀ آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از این پژوهش یافته­های مطالعات قبلی مبتنی بر استفاده از نشانه­های نوایی برای ابهام­زدایی را تأیید کرد. گویشوران فارسی زبان در سطح هر دو نوع عبارات مبهم متناسب با خوانش مورد نظر (الصاق پایین یا الصاق بالا) هر دو نشانۀ نوایی زیروبمی و دیرش را به طور معناداری متفاوت تولید کردند. میانگین میزان بسامد پایه و دیرش کل عبارات هدف در خوانش الصاق پایین بیش­تر از الصاق بالا بود. در عبارات نوع اول، میانگین میزان دیرش N2، کلمۀ ربط و N3 و میانگین میزان زیروبمی کلمۀ ربط و N3 در خوانش الصاق پایین بیش­تر از الصاق بالا بود. علاوه بر این، گویشوران در خوانش الصاق پایین به منظور ایجاد مرز نوایی، بین N2 و کلمۀ ربط یک وقفۀ زمانی ایجاد کرده بودند. در عبارات نوع دوم نیز، میانگین میزان دیرش N1 و N2 و میانگین میزان زیروبمی کلمۀ ربط و N2 در خوانش الصاق پایین بیش­تر از الصاق بالا بود. در این دسته از عبارات نیز در خوانش الصاق پایین به منظور ایجاد مرز نوایی یک وقفۀ زمانی بین N1 و کلمۀ ربط ایجاد شده بود. در کل بنا بر یافته­های این پژوهش گویشوران فارسی زبان در خوانش الصاق پایین با استفاده از ایجاد مرز نوایی از طریق اضافه کردن وقفۀ زمانی بین conj و کلمۀ قبل از آن، کشش کلمۀ قبل و بعد از conj و  همین­طور با بالا بردن سطح زیروبمی در محدودۀ conj و کلمۀ پس از آن ابهام­زدایی می­کنند

کلیدواژه‌ها

• ابهام نحوی"
• ابهام زدایی"
• نشانه های نوایی"
• زیروبمی"
• دیرش"
• الصاق پایین"
• "
• الصاق بالا"

عنوان مقاله [English]

Effects of Prosodic Cues on Syntactic Ambiguity Resolution in Persian

نویسندگان [English]

• Zeynab Jafari ¹
• Batool Alinezhad ²
• Rezvan Motavallian Naeini ³

¹ Linguistics Department, the Faculty of Foreign Languages, University of Isfahan, Isfahan, Iran

² Linguistics Department. the Faculty of Foreign Languages, University of Isfahan, Isfahan, Iran

³ Linguistics Department, Faculty of Foreign Languages, University of Isfahan, Isfahan. Iran

چکیده [English]

Many studies have shown the effect of prosodic cues on the disambiguation of syntactically ambiguous sentences. Following previous research, this study investigated the prosodic disambiguation of sentences with different syntactic attachments (low and high attachments) in Persian. For this purpose, two types of syntactically ambiguous strings with distinct meanings were examined. Expressions Type 1 was composed of N1-N2-conj-N3, and Expressions Type 2 was composed of N1-conj-N2-Adj. In a speech production experiment, 264 utterances were produced by 11 female Persian speakers (6 sentences × 2 conditions × 2 repetitions × 11 speakers). All the target expressions (conjoined noun phrases) were extracted, word-segmented by hand in Praat software, and subjected to phonetic analysis. The duration and mean f0 of the segmented words were measured and compared across two conditions. Differences in measurements were statistically analyzed by using Independent t-test. Generally, the outcomes of this paper supported the previous studies. The speakers resolved the ambiguity by significantly altering their production of the utterances in ways consistent with the intended meaning and structure. The statistical comparison revealed a higher pitch excursion on and a longer duration of the target noun phrases in low attachment condition as opposed to high attachment one. Specifically, in Expressions Type 1, the duration of N2, the conjunction, and N3 was longer, and the mean f0 of the conjunction and N3 was higher in the low attachment condition. In addition, a pause was produced between N2 and the conjunction to mark a prosodic boundary. In Expressions Type 2, N1 and N2 duration was longer, and the mean f0 of the conjunction and N2 was higher in the low attachment condition. Moreover, a pause was inserted between N1 and the conjunction to mark a prosodic boundary. In sum, Persian speakers use the insertion of pauses, pre-boundary word lengthening, post-conjunction word lengthening, and f0 rise for disambiguation

کلیدواژه‌ها [English]

• "
• syntactic ambiguity
• disambiguation
• prosodic cues
• pitch
• duration
• low attachment
• high attachment