پژوهشهای زبانی - مقالات آماده انتشار

این پژوهش به بررسی و تحلیل نمونه‎گفتار سه کودک فارسی زبان دختر 4 تا 5 ساله که به اختلال تکاملی زبان (اختلال ویژه زبانی) مبتلا هستند، می‎پردازد. چارچوب نظری پژوهش مدل بسط‎یافته استعاره مفهومی می‎باشد. ... بیشتر این پژوهش به بررسی و تحلیل نمونه‎گفتار سه کودک فارسی زبان دختر 4 تا 5 ساله که به اختلال تکاملی زبان (اختلال ویژه زبانی) مبتلا هستند، می‎پردازد. چارچوب نظری پژوهش مدل بسط‎یافته استعاره مفهومی می‎باشد. بر مبنای این مدل که توسط کووچش (2020) پیشنهاد شده است، پردازش استعاره در چهار سطح که دارای سلسله‎مراتب طرحواره‎ای هستند صورت می‎گیرد. این سطوح طرحواره‎ای از عمق به سطح شامل طرحواره‎ تصویری، حوزه، چارچوب و فضای ذهنی می‎باشد. در پردازش استعاره نگاشت بین حوزه‎های مبدا و مقصد به صورت هم‎زمان در هر چهار سطح یادشده انجام می‎شود. از چهار سطح یاد شده بیرونی‎ترین سطح فضای ذهنی است و پردازش آن به صورت برخط در حافظه کاری انجام می‌گیرد. سه سطح دیگر (طرحواره تصویری، حوزه و چارچوب) در حافظه بلندمدت جای دارند و به صورت برون‎خط پردازش می‎شوند. شیوه انجام این پژوهش به صورت توصیفی‎تحلیلی و میدانی می‎باشد. داده‎های این پژوهش به وسیله آزمون رشد زبانی Told-P3 از سه کودک که به مرکز گفتاردرمانی مراجعه نموده‎اند توسط گفتاردرمانگر جمع‎آوری شده است. داده‎های جمع‎آوری شده در سطح تک‎کلمه می‎باشد. آزمون‎گر در طی اجرای آزمون هم درک و هم بیان تک‎کلمات را بررسی نموده است و برمبنای پاسخ‎های آزمودنی‎ها داده‎ها را طبقه‎بندی کرده است. داده‎های جمع‎آوری شده صرفا مبنای توصیفی و تحلیلی دارند و هیچ‎گونه مقایسه‎ای بین آزمودنی‎ها انجام نشده است. نتایج این پژوهش نشان می‎دهد که می‎توان از این مدل در بررسی و تحلیل گفتار افراد دارای اختلالات زبانی بهره برد. همچنین این کودکان مشکل درکی و مفهومی برای تولید کلمات نداشتند و بیشتر در زبان شفاهی مشکل داشتند. لذا تحلیل گفتار این کودکان بر اساس این مدل نشان می‏دهد که برای آموزش واژگان زبان بیانی به این کودکان، به جای اینکه مستقیما به سراغ آموزش برچسب صوتی و لفظ کلمات برویم باید سطحی از آموزش را که مربوط به تقویت درک استعاری کلمات است در نظر بگیریم. به ویژه به نظر می‎رسد قبل از همه چیز اگر که سطوح حوزه و چارچوب که سطوح میانی در پردازش استعاری واژگان است، به وسیله روش‎های آموزش مورد تقویت قرار بگیرد، نتایج حاصله می‎تواند چشمگیرتر باشد و دسترسی کودک به لفظ یا برچسب صوتی واژه را تسهیل کند.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

مطالعه پدیدارشناسانه دیدگاه معلمان و متخصصان زبان عربی از چالش‌های حاکم بر یادگیری زبان عربی در دوران کرونا و پساکرونا و راهکارها

مهرداد آقائی؛ کمال نصرتی؛ محمدامین آقائی؛ هادی نجفی زنگیر

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1403

https://doi.org/10.22059/jolr.2025.376242.666883

چکیده

هدف این جستار بررسی چالش‌های موجود فراروی آموزش زبان عربی در بین دانش‌آموزان در دوران کرونا و ارائۀ راهکارها در قبال مسائل پیش‌رو، با کمک تجربۀ زیسته معلمان و متخصصان زبان عربی بود. در این پژوهش از ... بیشتر هدف این جستار بررسی چالش‌های موجود فراروی آموزش زبان عربی در بین دانش‌آموزان در دوران کرونا و ارائۀ راهکارها در قبال مسائل پیش‌رو، با کمک تجربۀ زیسته معلمان و متخصصان زبان عربی بود. در این پژوهش از روش کیفی و از نوع پدیدارشناسی استفاده شد. مصاحبه‌شوندگان شامل همه معلمان و متخصصان در شهر اردبیل در سال ‌تحصیلی1401-1402 بودند. برای انتخاب شرکت‌کنندگان، از نمونه‌گیری هدفمند و تا حد اشباع استفاده شد و 20 نفر معلم و 18 نفر متخصص انتخاب گردید. داده‌ها با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته جمع‌آوری شد. یافته‌ها نشان داد که دانش‌آموزان در آموزش مجازی درس عربی با چالش‌هایی همچون عدم انگیزه کافی، عدم آشنایی با آموزش مجازی، پایین بودن توان مالی والدین برای تهیه امکانات آموزش هوشمند، نبود بستر مناسب فناوری در تدریس، مشکل در آنتن دهی و ارزشیابی ناصحیح دانش‌آموزان به دلیل امکان بالای تقلب و ... مواجه هستند و به‌طورکلی کلاس مجازی برای دانش‌آموزان خسته‌کننده بوده و باعث کاهش انگیزه دانش‌آموزان و کاهش پایبندی به مقررات و انضباط کلاسی از سوی دانش‌آموزان می‌شود. در مصاحبه با متخصصان نیز در زمینه آموزش مجازی، آن‌ها نیز همچون معلمان به‌وجود چالش‌هایی همچون مشکلات فنی، مشکلات ساختاری، مشکلات آموزشی (محتوایی)، مشکلات کنشگری و تعامل (متقابل) و مشکلات اجتماعی (دولت) اشاره کردند و برای غلبه بر چالش‌ها، پیشنهاداتی برای دانش‌آموزان، برای معلمان، برای اولیا، برای مسئولین حیطه آموزشی و پیشنهاد برای دولت ارائه گردید.همچنین نبود زیرساخت‌های لازم برای آموزش مجازی از جمله سرعت نامطلوب اینترنت و عدم دسترسی دانش‌آموزان مناطق محروم و کم برخوردار به وسایل ارتباطی و اینترنت، می‌تواند عملکرد آموزش مجازی را به شدت تحت تأثیر بگذارد. طبق گفتۀ (Yang،2020) دانش‌آموزان نتوانستند با آموزش آنلاین ارتباط و تعامل خوبی برقرار کنند و علی رغم این که می‌توانند به سادگی در کلاس‌های آنلاین شرکت کنند، اما تمایل بیشتری به شرکت در کلاس‌های حضوری دارند و همچنین با توجه به عدم امکان برقراری تعاملات حضوری، بسیاری از دانش‌آموزان احساس تنهایی و جدایی می‌کنند و گاهی اوقات با اضطراب و افسردگی شدید مواجه می‌شوند. به عبارت دیگر، نبود تعاملات حضوری می‌تواند منجر به ایجاد مشکلات روانی در بین دانش‌آموزان شود.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی گفتمان استبداد کلامی در اثر"دکتر مصدق و نطق های تاریخی او" بر پایه ی رویکرد نقش گرا

محمد رضا پهلوان نژاد؛ آتوسا بابک

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 08 بهمن 1403

https://doi.org/10.22059/jolr.2025.380810.666894

چکیده

چکیده:د ر این مقاله سعی شده است، که تحلیلی نقش گرایانه و بر اساس فرانقش بینافردی هلیدی، از نطق های تاریخی دکتر مصدق، در دوره ی پنجم و ششم مجلس شورای ملی، به دست داده شود. هدف از این پژوهش این بوده است که ... بیشتر چکیده:د ر این مقاله سعی شده است، که تحلیلی نقش گرایانه و بر اساس فرانقش بینافردی هلیدی، از نطق های تاریخی دکتر مصدق، در دوره ی پنجم و ششم مجلس شورای ملی، به دست داده شود. هدف از این پژوهش این بوده است که مشخص گردد در زبان این شخصیت برجسته ی جنبش دمکراسی خواه ایران، عناصری چون "خشونت کلامی"، "چاپلوسی"، "از موضع قدرت سخن گفتن" و "اظهار نظر قطعی"، چه جایگاهی دارد و به چه شکل نمود می یابد. بدین منظور، جملات مرتبط با هر کدام از این چهار دسته ی کلی از کتاب "دکتر مصدق و نطق های تاریخی او" استخراج شده و برای هر دسته، فاعل جملات، زمان، قطبیت و وجهیت جزء خود ایستا، مورد بررسی قرار گرفته و همچنین به این که جمله در کدام یک از نقش های اصلی سخن(دادن یا درخواست کردن) به کار رفته است نیز توجه شده است؛ در نتیجه ی این پژوهش، که از نوع تحلیلی – توصیفی است، مشخص شده، که معیارهای استبداد کلامی را می توان این گونه بازشناخت: 1) فروکاست خود و دیگران در سخن، 2) بی پروایی در به کارگیری زبان بر علیه دیگران،3) شمول پذیری فاعل بند( چنان استفاده از هیچ کس یا فاعل غیر شخصی در جایگاه فاعل بند هنگامی که منظور همه باشند)، 4)خود را در کلام، متفاوت از عامه ی مردم دانستن، 5) قاطعانه سخن گفتن( گاه حتا غیر واقعی گفتن، به عنوان نمونه به قطعیت گفتن از رویدادی در آینده، که از آن زمان تا به امروز روی نداده است, منظور خط راه آهن پهلوی – موصل است, ، 6) خودبینی در اظهارنظر، 7) استفاده ی بسیار از جملات در معنای امری، آن هنگام که فردی خود را در موضع قدرت احساس می کند. واژه های کلیدی: استبداد کلامی، فرانقش بینافردی، خشونت کلامی، چاپلوسی، از موضع قدرت سخن گفتن، اظهار نظر قطعی.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

افعال متوالی و نمود آغازی در زبان فارسی

آزاده سخن آفرین؛ والی رضایی؛ رضوان متولیان

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 18 بهمن 1403

https://doi.org/10.22059/jolr.2025.381316.666898

چکیده

در بسیاری از زبان‌های دنیا زنجیره‌ای از افعال مشاهده می‌شود که آنها را ساخت فعل متوالی می-نامند. افعال متوالی براساس ترکیب‌شان به دو نوع متقارن و نامتقارن تقسیم می‌شوند در ساخت فعل متوالی متقارن هر ... بیشتر در بسیاری از زبان‌های دنیا زنجیره‌ای از افعال مشاهده می‌شود که آنها را ساخت فعل متوالی می-نامند. افعال متوالی براساس ترکیب‌شان به دو نوع متقارن و نامتقارن تقسیم می‌شوند در ساخت فعل متوالی متقارن هر دو فعل از طبقه‌ی باز دستوری و معنایی انتخاب می‌شوند و در ساخت فعل متوالی نامتقارن یک فعل از طبقه‌ی باز دستوری و معنایی و فعل دیگر از طبقه محدود و بسته انتخاب می‌شود. فعل متوالی نمودی یا مرحله‌ای یکی از انواع ساخت متوالی نامتقارن است که بیانگر نمود دستوری ناقص و کامل و نمود واژگانی آغاز، ادامه و پایان است. هدف پژوهش حاضر بررسی نمود آغازی ساخت فعل متوالی زبان فارسی و تعیین رابطه‌ی الحاق- پیوند این ساخت در چارچوب دستور نقش و ارجاع است. در زبان فارسی قرار گرفتن فعل معین در کنار فعل اصلی بیانگر زمان، نمود و وجه است و بین فعل معین و فعل اصلی رابطه‌ی تنگاتنگی از لحاظ ساختار و کاربرد وجود دارد به گونه‌ای که یک واحد فعلی محسوب می‌شوند و مشابه ساخت فعل متوالی نامتقارن رفتار می‌کنند. بدین جهت در راستای هدف پژوهش، محمول‌های پیچیده‌‌ی متشکل از فعل‌های معین و فعل اصلی مبنای انتخاب داده‌ها قرار گرفتند. این فعل‌ها شامل«گرفتن، برداشتن، برگشتن، رفتن، آمدن، درآمدن و زدن» هستند که از معنای اصلی خود فارغ شده‌اند و بیانگر نمود آغازی هستند. لازم به ذکر است که داده‌های پژوهش از فرهنگ فارسی عامیانه نجفی، پایگاه دادگان زبان فارسی، کتاب داستان، سایت‌ها و سایر آثار پژوهشی گردآوری شدند و به دلیل پرهیز از اطناب و تکرار برای هریک از فعل‌های مذکور تنها به یک مورد بسنده شد که ابتدا براساس معیارهای شش‌گانه تشخیص افعال متوالی آیخنوالد، مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت نوع رابطه‌ی الحاق-پیوند آنها براساس دستور نقش و ارجاع توصیف و تبیین شدند. یافته‌ها حاکی از آن است که این ساخت‌ها متوالی هستند و نوع رابطه‌ی الحاق-پیوند آنها ناهمپایگی افزوده-هسته‌ای است.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی ملی ـ فرهنگی نماد اورنیتونیم‌ها در زبان‌های روسی و فارسی؛ دستمایه‌ی واکاوی تاریخی و جهان‌بینی مردمان ایران و روسیه

سوینج مهدیخانلی؛ صدیقه خزایی

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 25 فروردین 1404

https://doi.org/10.22059/jolr.2025.385782.666904

چکیده

آگاهی از مفهوم نمادها که ریشه در جنبه‌ی فرهنگ‌شناسی زبان دارد در هنگام یادگیری زبان‌ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین دلیل در فرآیند آموزش زبان خارجی لازم است که دست اندر‌کاران این حوزه خود ... بیشتر آگاهی از مفهوم نمادها که ریشه در جنبه‌ی فرهنگ‌شناسی زبان دارد در هنگام یادگیری زبان‌ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به همین دلیل در فرآیند آموزش زبان خارجی لازم است که دست اندر‌کاران این حوزه خود را مکلف بدانند تا علاوه بر تقویت جنبه‌های دستوری زبان، شناخت فرهنگ زبان مورد یادگیری را نیز ارزشمند شمرده و موضوعات فرهنگی و ادبی دربردارنده‌ی نماد و نمادشناسی را نیز در محتوای آموزشی بگنجانند. بدین ترتیب، نمادها به عنوان بخشی از فرهنگ در محتوای آموزشی گنجانده شده و در نهایت به فهم صحیح متون ملی و فرهنگی می‌انجامد. با در نظر گرفتن اهمیت جنبه‌های فرهنگ شناسی در آموزش زبان‌های خارجی و نگاهی به ادبیات و فرهنگ عامه در می‌یابیم که نمادها و نماد شناسی در فرآیند آموزش از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که هنگام یادگیری زبان خارجی و ادبیات آن کشور لازم است تا خواننده از معانی نهفته در دل نمادها آگاهی داشته باشد. اورنیتونیم‌ها یکی از حوزه‌های نماد‌شناسی در فرهنگ عامه‌، ادبیات و شعر هر ملت است که تا کنون در زبان‌های روسی و فارسی هیچ پژوهش مقایسه‌ای در این خصوص انجام نشده است. نویسندگان این تحقیق با استفاده از روش گردآوری کتابخانه‌ای و همچنین روش تحلیل داده‌های پرسش‌نامه و با هدف دستیابی به تفاوت‌ها و شباهت‌های نماد پرندگان در زبان‌های نامبرده، ضمن طرح پرسشنامه‌ای به منظور سنجش میزان آگاهی دانشجویان مقطع کارشناسی زبان روسی از نماد اورنیتونیم‌ها، به بررسی موضوع پرداخته و پس از بررسی مقایسه‌ای و تحلیل داده‌های پرشسنامه با تبیین شباهت‌ها و تفاوت‌های نمادشناسی پرندگان در زبان‌های روسی و فارسی به دانشجویان و مترجمان زبان روسی کمک می‌کنند تا در هنگام ترجمه‌ی متون فرهنگی و ادبی به درستی مفهوم نماد پرندگان را به مخاطب منتقل کنند. بنابراین، با توجه به اهمیت موضوع لازم است که آشنایی با مفهوم نمادها در محتوای آموزشی دروسی مانند «اصطلاحات و ضرب‌المثل‌های روسی»، «تأثیرات فرهنگی ـ ادبی ایران بر روسیه»، «ترجمه متون» و «کشورشناسی» مقطع کارشناسی آموزش زبان روسی گنجانده شود.

مشاهده مقاله

مقاله پژوهشی

بررسی صحت ترجمه چت جی‌پی‌تی در انتقال سطح مشترک معنا-نحو: مورد فراکارکردهای اندیشگانی در ترجمه انگلیسی قرآن

سجاد فرخی پور؛ داوود پادیز؛ بامشاد حکمت شعار طبری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 خرداد 1404

https://doi.org/10.22059/jolr.2025.391037.666912

چکیده

مدل‌های تحلیل داده‌های زبانی مبتنی بر هوش مصنوعی، به دلیل بسط نظری و عملی، در سال‌های اخیر، توجه محققان را به خود جلب کرده است. در این میان، ترجمه ماشینی و ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی، نقطه محوری این پیشرفت‌ها ... بیشتر مدل‌های تحلیل داده‌های زبانی مبتنی بر هوش مصنوعی، به دلیل بسط نظری و عملی، در سال‌های اخیر، توجه محققان را به خود جلب کرده است. در این میان، ترجمه ماشینی و ترجمه مبتنی بر هوش مصنوعی، نقطه محوری این پیشرفت‌ها بوده است و درعین‌حال سؤالات زیادی در زمینه کارایی و صحت عملکرد آن‌ها مطرح شده است. تحقیق حاضر تلاشی است تا با استخدام یک قالب ارزیاب ترجمه از زبانشناسی نقش‌گرای نظام-مند، صحت انتقال فراکارکردهای اندیشگانی متون قرآن از عربی به انگلیسی را در چت جی‌پی‌تی (نسخه 4) مورد بررسی قرار دهد. بدین منظور صحت انتقال شش دسته فراکارکرد اندیشگانی رفتاری، ذهنی، کلامی، مادی، رابطه‌ای و وجودی در 200 آیه منتخب از سوره‌های قرآن بر اساس گروه فعلی مرتبط، مشارکان فرایند، و شرایط تحقق هر فرایند، مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که چت‌ جی‌پی‌تی در بیشتر موارد بررسی‌شده قادر به انتقال فرایندهای مادی، رفتاری و وجودی بوده است درحالی‌که در انتقال فرایندهای ذهنی و رابطه‌ای موفق نبوده است. به نظر می‌رسد که موفقیت در بخش ابتدایی به دلیل توانایی هوش مصنوعی در تشخیص تمایزات و مشخصات فرایندها نیست بلکه به دلیل تحدید گروه فعلی‌ و عینی‌تر بودن واحدهای معنایی، مشارکان و شرایط تحقق فرایندهای مذکور است. ازآنجایی‌که مشخصات ادات کلام در زبانشناسی نقش‌گرای برای هر فرایند تبیین و تعریف شده است، می‌توان این مشخصات را در قالب افزونه‌های نحوی-معنوی در الگوهای ترجمه ماشینی و هوش مصنوعی به واحدهای لغوی-دستوری الصاق کرد و خطای ماشین در عدم شناخت و انتقال این فراکارکردهای اندیشگانی را کاهش داد. بر همین اساس، در کنار مباحث مرسوم بررسی‌شده در صحت‌سنجی و اعتبارسنجی ترجمه‌ها، توجه به کلان ساختارها و الگوهای بلاغی و همچنین فراکارکردهای متن و انتقال آن‌ها در چارچوب‌های تحلیلی ترجمه ضروری به نظر می‌رسد. تشخیص دلیل عدم توانایی هوش مصنوعی در انتقال برخی فراکارکردهای اندیشگانی، می‌تواند موضوع مناسبی برای محققان آتی باشد. این نتایج برای زبان‌شناسان کاربردی، مترجمان، قرآن‌پژوهان و فراگیران زبان دوم عربی و انگلیسی و همچنین محققان حوزه‌های بین‌رشته‌ای هوش مصنوعی و زبانشناسی، کاربرد دارد.

مشاهده مقاله

دوره 15 (1403)

دوره 14 (1402)

دوره 13 (1401)

دوره 12 (1400)

دوره 11 (1399)

دوره 10 (1398)

دوره 9 (1397)

دوره 8 (1396)

دوره 7 (1395)

دوره 6 (1394)

دوره 5 (1393)

دوره 4 (1392)

دوره 3 (1391)

دوره 2 (1390)

دوره 1 (1389)

دوره و شماره: مقالات آماده انتشار

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده