تحلیل ساختار روایی عاشقانۀ حماسی«بیژن و منیژه» و تبیین ابعاد کلامی آن (بر اساس الگوی جاشو والتسکی و لباو )
تحلیل ساختار روایی عاشقانۀ حماسی«بیژن و منیژه» و تبیین ابعاد کلامی آن (بر اساس الگوی جاشو والتسکی و لباو )

ناهید جعفری

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.367328.666864

چکیده
  نشانه-معناشناسی ابزاری است که به یارای آن می‌توان، ساز و کارهای شکل‌گیری و تولید معنا را در گفتمان‌ها بررسی نمود. گفتمان منطقی و روایی،گفتمانی غالب، بر داستان‌های حماسی شاهنامه است و اغلب، در داستان‌های ...  بیشتر
بررسی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک «نگار» در زبان فارسی: رویکردی شناختی
بررسی واژه‌های مرکب مختوم به ستاک «نگار» در زبان فارسی: رویکردی شناختی

زهرا حسن‌پوران؛ علی علیزاده

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jolr.2024.363973.666852

چکیده
  یکی از فرایندهای واژه‌سازی در زبان فارسی، فرایند ترکیب است که گویش‌وران، از آن به شیوه زایا در ساخت واژگان با معانی نو استفاده می‌کنند. این فرایند، حاوی حداقل دو جزء است که هر دوی این اجزا، در ساخت معنی ...  بیشتر
تعیینِ جایگاهِ رده‌شناختیِ زبان‌ها در پیوستارِ راست‌انشعابی-چپ‌انشعابی
تعیینِ جایگاهِ رده‌شناختیِ زبان‌ها در پیوستارِ راست‌انشعابی-چپ‌انشعابی

مائده گلچین عارفی

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jolr.2024.359837.666844

چکیده
  درایر (۱۹۹۲) نظریۀ سوی انشعاب را در توجیهِ وجودِ جفت‌های همبستگی مطرح می‌کند و نتیجه می‌گیرد که زبان‌های جهان به دو ردۀ آرمانیِ چپ‌انشعابی و راست‌انشعابی تمایل دارند. در این مقاله تلاش می‌کنیم به ...  بیشتر
واکاوی مفهوم زبان مادری در اسناد آموزش و پرورش و بررسی نمود آن در جامعه با تکیه بر چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان
واکاوی مفهوم زبان مادری در اسناد آموزش و پرورش و بررسی نمود آن در جامعه با تکیه بر چارچوب تحلیل انتقادی گفتمان

بهبود یاری قلی؛ رؤیا منصفی

دوره 14، شماره 2 ، اسفند 1402، ، صفحه 1-1

https://doi.org/10.22059/jolr.2024.362434.666850

چکیده
  یکی از بارزترین ویژگی‌های جامعه ایرانی تکثر زبانی و فرهنگی است؛ یافته‌های باستان‌شناسی و تاریخی نشان می‌دهد که از هزاران سال پیش به این سو، همواره اقوام مختلف با فرهنگ‌ها و زبان‌های متعدد در آن می‌زیسته‌اند. ...  بیشتر
تحلیل خطاهای مطابقة فعل و فاعل فارسی‌آموزان از منظر نظریة صرف توزیعی
تحلیل خطاهای مطابقة فعل و فاعل فارسی‌آموزان از منظر نظریة صرف توزیعی

محیا احمدی؛ آزیتا عباسی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.361098.666846

چکیده
  جمع‌آوری و تحلیل داده‌های خطاهای زبانی از جمله موضوعاتی است که از دیرباز همواره مورد توجه محققان بوده است. زبان‌آموزان در طی مراحل فراگیری زبان مرتکب خطاهای مختلفی می شوند که خطاهای مربوط به مطابقت ...  بیشتر
آهنگ تعارفات در زبان فارسی
آهنگ تعارفات در زبان فارسی

مرضیه سادات رضوی؛ گلناز مدرسی قوامی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 49-75

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.354881.666826

چکیده
  تعارف‌ در فرهنگ ایرانی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و جلوه‌های زبانی آن نیز متنوع و شایان‌توجه‌اند. چون تعارفات در بافت تعاملات زبانی گویشوران زبان فارسی به کار می‌روند، انتظار می‌رود که آهنگ ...  بیشتر
فراگیری بازگشت مکانی‌ها در کودکان فارسی‌زبان: یک آزمایش
فراگیری بازگشت مکانی‌ها در کودکان فارسی‌زبان: یک آزمایش

حسین روح الامینی نجف آبادی؛ علی افخمی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 77-101

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.354733.666835

چکیده
  ساخت‌های بازگشتی، ساخت‌هایی که بازنمایی آن‌ها حاصل اعمال چندبارۀ یک قاعده نحوی است، به‌وفور در زبان‌های مختلف مشاهده و بررسی شده‌اند. پژوهش حاضر به کمک یک آزمایش تجربی، فراگیری ساخت بازگشتی مکانی‌ها ...  بیشتر
بررسی فرایند حضور بندهای موصولی تحدیدی در جایگاه پسافعلی در زبان فارسی
بررسی فرایند حضور بندهای موصولی تحدیدی در جایگاه پسافعلی در زبان فارسی

علی عموشاهی؛ علی درزی

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 135-153

https://doi.org/10.22059/jolr.2022.334309.666761

چکیده
  هدف اصلی مقالۀ پیش‌رو بررسی چگونگی وقوع بندهای موصولی در جایگاه پسافعلی و قرارگیری آنها با فاصله از هستۀ اسمی توصیف شونده‌شان است. در این راستا، ابتدا بندهای موصولی به دو گونۀ تحدیدی و غیرتحدیدی تقسیم ...  بیشتر
تحلیل نمودهای حصولی و تحققی در کردی کلهری: رویکردی کمینه گرا
تحلیل نمودهای حصولی و تحققی در کردی کلهری: رویکردی کمینه گرا

حبیب گوهری؛ مهرانگیز براورده

دوره 14، شماره 1 ، شهریور 1402، ، صفحه 155-181

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.359124.666842

چکیده
  پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کمینه­گرایی مک­دونالد (2008) به بررسی تفاوت بین نمودهای حصولی و تحققی در زبان کردی کلهری پرداخته است. طبق این رویکرد، موضوع درونی نقشی محوری در خوانش نمودی محمول­های حصولی ...  بیشتر
اختلال گفتمانی در افراد آسیب‌دیده مغزی نیمکرۀ راست: شواهدی از پردازش بندهای موصولی
اختلال گفتمانی در افراد آسیب‌دیده مغزی نیمکرۀ راست: شواهدی از پردازش بندهای موصولی

مهلا آرین‌پور

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.352485.666818

چکیده
  در دیدگاه‌های پیشین، نیمکرۀ چپ، نیمکرۀ غالب و پردازشگر اطلاعات مختلف زبانی قلمداد می‌شد؛ اما مطالعات اخیر نشان می‌دهند که نیمکرۀ راست نیز در پردازش­های مرتبط با زبان نقش دارد. آسیب نیمکرۀ راست می­ ...  بیشتر
حذف محمول اولیه و ثانویه در خرده‌بندهای متممی و اداتی: رویکرد کمینه‏ گرا (تحلیلی فازبنیاد)
حذف محمول اولیه و ثانویه در خرده‌بندهای متممی و اداتی: رویکرد کمینه‏ گرا (تحلیلی فازبنیاد)

شبنم مجیدی؛ فاطمه بهرامی؛ مزدک انوشه

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 105-134

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.352971.666819

چکیده
  پدیدۀ حذف هسته‌ها و سازه‌ها از موضوعاتی است که دستور پژوهان به تفصیل دربارۀ آن بحث کرده‌اند و به هریک از گونه‌های آن، نام متفاوتی داده‌اند. پژوهش حاضر به نوع مشخصی از حذف در درون بند می‌پردازد که در ...  بیشتر
فرایند ساختی منفی‌سازی اثبات‌گرایانه و نمودهای کاربردی آن در دو زبان فارسی و کُردی
فرایند ساختی منفی‌سازی اثبات‌گرایانه و نمودهای کاربردی آن در دو زبان فارسی و کُردی

فرهاد محمدی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 135-160

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.355201.666830

چکیده
  فرایند ساختیِ زایایی در دو زبان فارسی و کُردی وجود دارد که از طریق آن برخی از ساخت‌های نحوی می‌توانند از بیان ساده، بدون تغییر در اصل معنا، تبدیل به بیان مؤکّد شوند. این فرایند را که اثبات یک موضوع از ...  بیشتر
مطالعۀ آکوستیکی ساخت‌های مبتدایی زبان فارسی
مطالعۀ آکوستیکی ساخت‌های مبتدایی زبان فارسی

بتول علی نژاد؛ زینب همایونی؛ رضوان متولیان نایینی

دوره 13، شماره 2 ، اسفند 1401، ، صفحه 161-186

https://doi.org/10.22059/jolr.2023.352355.666816

چکیده
  هدف از انجام پژوهش حاضر، مقایسۀ ویژگی‌های آوایی انواع ساخت مبتدایی در زبان فارسی در چارچوب نظریۀ خودواحد عروضی (لد، 2008) به منظور پاسخ به این چالش است که آیا جایگاه آغازین در این ساخت‌ها حاصل حرکت سازه ...  بیشتر
کاربرد واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی: بررسی کمی و کیفی کتاب‌های درسی در شاخه نظری (1400)
کاربرد واژگان مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی: بررسی کمی و کیفی کتاب‌های درسی در شاخه نظری (1400)

سیده زیبا بهروز

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 1-29

https://doi.org/10.22059/jolr.2022.335573.666766

چکیده
  مسئلۀ کاربرد برابرهای مصوب در متون و مسائل مربوط به آن به همان اندازۀ تولید آنها در فرهنگستان زبان و ادب فارسی و دیگر نهادهای رسمی یا غیررسمی اهمیت دارد؛ چراکه واژگان تا زمانی که در متن و بافت جای‌گیر ...  بیشتر
سیر تحولات پیشوند فعلی /ba-/در گویش دیباجی در مقایسه با فارسی
سیر تحولات پیشوند فعلی /ba-/در گویش دیباجی در مقایسه با فارسی

حوا حاج عیدی؛ غلامرضا دین محمدی؛ علی افخمی؛ غلامحسین کریمی دوستان

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 57-87

https://doi.org/10.22059/jolr.2022.344500.666787

چکیده
  در این پژوهش با تحلیل بیش از 140 فعل از گویش دیباجی به بررسی پیشوند /ba-/ و مقایسه آن با زبان فارسی معیار می‌پردازیم. گویش دیباجی یکی از گویش‌های کناره دریای خزر و جزء زبان‌های شمال‌غربی محسوب می‌شود. روش ...  بیشتر
بررسی وام‌‌‌‌گیری فعلی در زبان فارسی از منظر انگارۀ زبان ماتریس
بررسی وام‌‌‌‌گیری فعلی در زبان فارسی از منظر انگارۀ زبان ماتریس

عبدالحسین حیدری

دوره 13، شماره 1 ، شهریور 1401، ، صفحه 89-108

https://doi.org/10.22059/jolr.2022.337940.666775

چکیده
  در پژوهش حاضر، وام‌‌‌‌‌گیری فعلی در زبان فارسی بر مبنای انگارۀ زبان ماتریس مطالعه شده است. میرزاسکاتن (1993-2006) انگارۀ زبان ماتریس را با توجه به برجستگی و غالب بودن یکی از زبان‌ها بر زبان دیگر در گفتار ...  بیشتر
واژه‌بست‌های ضمیری کردی مکری در گروه حرف اضافه: رویکرد بهینگی
واژه‌بست‌های ضمیری کردی مکری در گروه حرف اضافه: رویکرد بهینگی

قادر اله‌ویسی آذر؛ وحید غلامی؛ امید ورزنده

دوره 12، شماره 2 ، اسفند 1400، ، صفحه 51-76

https://doi.org/10.22059/jolr.2022.329760.666742

چکیده
  مطالعات تاریخی زبان‌شناختی بر روی واژه به پیدایش مفهوم واژه‌بست انجامید‌. واژه‌بست‌ها به عنوان عناصر زبانی در ساختار دستوری جملات از یک سو به‌طور مستقل ایفای نقش می‌کنند و از سویی دیگر از لحاظ واجی ...  بیشتر
واژه به مثابه گفتمان: بررسی پیوند واژه با دوره‌ها و گفتمان‌های تاریخی
واژه به مثابه گفتمان: بررسی پیوند واژه با دوره‌ها و گفتمان‌های تاریخی

ندا امین؛ رضامراد صحرائی؛ بهزاد رهبر

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 1-26

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.319610.666700

چکیده
  این پژوهش، بر پایة رویکرد تحلیل گفتمانی فوکو برداشت گفتمانی مشارکان را از واژه‌های تاریخی-سیاسی بررسی می‌کند و در پی آن است که صورت‌بندی‌های متفاوت تاریخی-گفتمانی و ماهیت متغیر آنها، چگونه در واژه‌ها ...  بیشتر
بررسی تلفظ دو تکواژ هم‌نقش- هم‌نویسۀ عطف و ربط در بافت‌های گوناگون
بررسی تلفظ دو تکواژ هم‌نقش- هم‌نویسۀ عطف و ربط در بافت‌های گوناگون

بشیر جم

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 49-70

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.318522.666697

چکیده
  زبان فارسی برای نقش‌های دستوری عطف و ربط از دو تکواژ  [o]و ‌[va] که نقش مشابهی دارند و هر دو با نویسۀ «و»  نگاشته می‌شوند بهره می‌برد. از این رو، در پژوهش پیشِ رو این دو تکواژ هم‌نقش-هم‌نویسه ...  بیشتر
بررسی تسلط دانش‌‌‌‌آموزان دوزبانۀ ‌‌‌آذربایجانی- فارسی بر تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی در چارچوب انگارۀ چهار تکواژ
بررسی تسلط دانش‌‌‌‌آموزان دوزبانۀ ‌‌‌آذربایجانی- فارسی بر تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی در چارچوب انگارۀ چهار تکواژ

عبدالحسین حیدری

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 97-120

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.314149.666667

چکیده
  پژوهش حاضر، تسلط دانش‌‌‌آموزان دوزبانۀ آذربایجانی-فارسی بر تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی را بر اساس انگارۀ چهار تکواژ مطالعه کرده است. خطا در کاربرد تکواژهای وابستۀ هم‌‌‌نام فارسی از نوشته‌‌های ...  بیشتر
بررسی روان-زبان‌شناختی تأثیر نمود دستوری بر تفسیر ضمیر فاعلی مبهم و روابط گفتمانی در زبان فارسی
بررسی روان-زبان‌شناختی تأثیر نمود دستوری بر تفسیر ضمیر فاعلی مبهم و روابط گفتمانی در زبان فارسی

رامین گلشائی؛ بهناز مختاری؛ فریده حق بین

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 193-218

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.314515.666673

چکیده
  نمود دستوری کیفیت انجام رویداد توسط فعل را عمدتاً در قالب یکی از دو حالت پایان‌یافته (تام) یا در جریان (ناقص) نشان می‌دهد. در این مقاله تأثیر روان‌شناختی نمود تام و ناقص بر برجسته‌سازی مشارکان مختلف ...  بیشتر
ساختار و معنی واژة پارس (پرسومش) بر پایة تحولات زبان شناسی و روایات اساطیری تاریخی
ساختار و معنی واژة پارس (پرسومش) بر پایة تحولات زبان شناسی و روایات اساطیری تاریخی

بهزاد معینی سام؛ سارا محمدی اوندی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 219-243

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.309524.666639

چکیده
  از آنجا که ساخت بیشتر واژه ­های زبان فارسی به دوران هندواروپایی و آریایی (اَریه­ای) برمی‌گردد و مفهوم واژه­ ها نشان­ دهندة باورهای اقوام نخستین و نگرش آنها دربارة کارکرد واژه ­ها است، باید نگاهی ...  بیشتر
واکاوی تعامل انسان و طبیعت در ضرب‌المثل‌های زبان فارسی از منظر زبان‌شناسی بوم‌گرا
واکاوی تعامل انسان و طبیعت در ضرب‌المثل‌های زبان فارسی از منظر زبان‌شناسی بوم‌گرا

طاهره افشار؛ مریم عبدی بلوکانی

دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 1-24

https://doi.org/10.22059/jolr.2020.307695.666628

چکیده
  بحران زیست‌محیطی، از مهم‌ترین مسائل قرن 21 محسوب می‌شود. زبان‌شناسی بوم‌گرا، عوامل این بحران را، در زبان جستجو می‌کند. این پژوهش، با هدف بررسی عوامل زبانی مؤثر در تشدید بحران، به واکاوی تعامل انسان ...  بیشتر
عذرخواهی یا عدم عذرخواهی: رویکردی بیناحوزه ای به تحلیل کلام عذرخواهی های رسمی در رسانه های ایران
عذرخواهی یا عدم عذرخواهی: رویکردی بیناحوزه ای به تحلیل کلام عذرخواهی های رسمی در رسانه های ایران

حدائق رضائی

دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 73-95

https://doi.org/10.22059/jolr.2020.306113.666621

چکیده
  عذرخواهی در بیشتر مطالعات، به ویژه در زبان فارسی، از منظری کاربردشناختی و به عنوان یک کنش گفتاری پربسامد مورد مطالعه قرار گرفته است؛ اما مطالعه حاضر از منظری تحلیل کلامی و با تأکید بر لزوم اتخاذ رویکردی ...  بیشتر
معناشناسی شناختی تکواژ «گاه» از منظر فرضیۀ ستیز و سازش معنایی
معناشناسی شناختی تکواژ «گاه» از منظر فرضیۀ ستیز و سازش معنایی

علی علیزاده؛ حامد اکبرپور؛ فرانک جمال الدین؛ محمدرضا دهقان زاده

دوره 11، شماره 2 ، بهمن 1399، ، صفحه 97-119

https://doi.org/10.22059/jolr.2021.314951.666676

چکیده
  هدف از انجام این پژوهش بررسی دقیق تکواژ «گاه» به منظور برشمردن مفاهیم اصلی موجود در آن و کشف ساز‌و‌کار تبدیل این مفاهیم از دیدگاه معناشناسی شناختی و در چهارچوب فرضیۀ ستیز و سازش معنایی تالمی است. ...  بیشتر